دکتر هاشم اورعی، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» به سرگذشت دیپلماسی انرژی در ایران نگاهی داشته و راهکار برون‌رفت از بن‌بست کنونی را تشریح کرده است.
فردای اقتصاد- دیپلماسی انرژی در ایران حدود چند دهه تحولات قابل توجهی را تجربه کرده است. تحولاتی که در نهایت به علت سیاستگذاری‌های نادرست در حوزه انرژی سبب شد تا ایران از رقبای منطقه‌ای خود جا بماند. ترکیب تحریم‌های بین‌المللی انرژی به همراه این سیاستگذاری‌ها موجب شد تا ایران به سهولت از بازارهای انرژی به عقب رانده شود.
سرمایه‌گذاری ۶۰ میلیارد دلاری اخیر چین در قالب قرارداد ۲۷ساله تجاری در حوزه انرژی در قطر و تعامل و نزدیکی پکن به ریاض که هر دو رقبای ایران در منطقه محسوب می‌شوند، به خوبی نشان می‌دهد که کشوری که به‌عنوان مهم‌ترین شریک تجاری ایران قلمداد می‌شد و سند همکاری ۲۵ ساله با ایران امضا کرده، انتخابی جز ایران دارد.
دکتر هاشم اورعی، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف و رئیس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در گفت‌وگو با «فردای اقتصاد» علت این انتخاب را حجم مبادلات تجاری چین با این کشورها در برابر ایران می‌داند و تأکید می‌کند که آن عدد، ملاک اولویت سرمایه‌گذاری چین خواهد بود.او در این برنامه با اشاره به پیشروی کشورهای همسایه در صنعت نفت و گاز، در کنار افزایش مصرف گاز در ایران، هشدار داد که در آینده، صادرات گاز به عراق و ترکیه نیز با بحران روبرو
خواهد شد، زیرا ایران با قطع گاه‌وبیگاه گاز صادراتی این پیام را به مخاطب صادر می‌کند که «ایران فروشنده قابل اعتمادی نیست».
ازسویی بحران انرژی در ایران به مرحله بغرنجی وارد شده است. با سرد شدن هوا و افزایش مصرف گاز خانگی، پتروشیمی‌ها در تأمین خوراک دچار مشکل جدی شده‌اند و نیروگاه‌ها نیز با مازوت‌سوزی به استقبال آلودگی هوا رفته‌اند.
مصرف بالای گاز خانگی نیز در ایران رکودی بی‌سابقه رقم زده است. دکتر اورعی در این باره می‌گوید در ایران معادل هفت میلیون بشکه در روز گاز مصرف می‌کنیم؛ به بیانی دیگر، ایران تنها می‌تواند یک هفتم تولید خود را صادر کند و الباقی تولید را در داخل می‌سوزاند.
استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف در این گفت‌وگو که مستند به آمار رسمی به تحلیل وضعیت کنونی می‌پردازد، بیان می‌کند که یک ایرانی ۲۴ برابر یک فرد اروپایی برای یک واحد در اقتصاد ملی، انرژی مصرف می‌کند.
دکتر اورعی در این برنامه به علت‌العلل بحران انرژی در ایران که به گفته او یک‌شبه ایجاد نشده، اشاره و راهکارهای برون‌رفت از بن‌بست کنونی را تشریح می‌کند.

برنامه اصلی را اینجا ببینید: جاماندگی ایران در دیپلماسی انرژی

دکتر فرهاد نیلی در گفت‌وگو با فردای اقتصاد ضمن پرداختن به اثر تورم بر نارضایتی‌ها و اعتراضات و ضرورت شنیدن صدای معترضین توسط حکومت، به تشریح سرنوشت قانون بانک مرکزی از زمانی که توسط کارشناسان به شیوه‌ای درست و اصولی طراحی شد تا زمانی که نسخه‌ای فعلی به تصویب رسید پرداخت. وی نسخه فعلی را نسخه‌ای می‌داند که به هیچ عنوان قادر به مهار تورم نیست.

اقتصاددان حوزه پولی و بانکی، دلیل تبدیل نسخه مقابله با تورم قانون بانک مرکزی که پنج سال پیش توسط کارشناسان طراحی شده بود به نسخه فعلی را این می‌داند که سیاستمدارانی که نسخه جدید را پیجیده‌اند، اساسا دغدغه تورم را ندارند و دغدغه‌های آنان مواردی غیر از دغدغه مردم و در واقع همان تورم است.

فرهاد نیلی در این ویدئو توضیح می‌دهد که چگونه از دل قوانین بانکی ناکارآمد گذشته، تورمی متولد شد که با تحمیل هزینه‌های زیاد بر مردم به یکی از ستون‌های نارضایتی مردم تبدیل شد و همچنین تشریح می‌کند که نسخه مقابله با تورم قانون بانک مرکزی چه ویژگی‌هایی دارد و اینکه چرا کارشناسان بر اینکه قانون فعلی عاملی برای تورم در سال‌های پیش رو خواهد بود اجماع دارند.

در 5 ماه ابتدای سال 99، بیش از 100 هزار میلیارد تومان توسط مردم وارد بازار سرمایه شد. این مبالغ نتوانست جذب ترازنامه شرکتها و توسعه کسب و کار آنها شود. بیش از 10 سال است که فرایند تشکیل سرمایه در کشور دچار چالش جدی شده. شرکتها برای پیشبرد اهداف تولیدی خود به منابع مالی احتیاج دارند. رشد نقدینگی در کشور همچنان بیش از 40% است و مسئولان کشور به دنبال هدایت نقدینگی به سمت تولید هستند.

در این زمینه بازار سرمایه می تواند در تخصیص بهینه منابع به شرکتهایی که کارایی عملیاتی بالاتری دارند نقش مهمی را انجام دهد.

یکی از اصلی ترین کار کردهای بازار سرمایه کمک به تامین مالی شرکتها است. در کشورهای توسعه یافته روش های متنوع و با مدت زمان کوتاه، در دسترس شرکتها برای تامین مالی است. در این گفتگو به روش تامین مالی برای شرکتها در بازار سرمایه با تاکید بر روش تامین مالی از طریق سهام پرداخته شده است.

آقایان محمدرضا دهقانی دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، محمد مهدی مومن زاده مدیرعامل گروه مالی مهر آیندگان و وحید روشن قلب مدیریت نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار میهمانان این برنامه بودند.

دکتر علینقی مشایخی استاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف در گفت‌وگویی با «فردای اقتصاد» اعتراضات نسل جدید را از ابعاد مختلف اقتصادی و غیراقتصادی ریشه‌یابی کرد.
در این گفت‌وگو، مباحث مهمی در خصوص علل عدم شکل‌گیری بستر گفت‌وگو بین گروه‌های مختلف جامعه و نیز گفت‌وگوی بین‌نسلی مطرح شد و راهکارهای پیشگیری از گسترش شکاف‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به این پرسش پاسخ داده شد که نخبگان و حاکمیت چه مسئولیتی دارند.

برنامه کامل را در فردای اقتصاد ببیند: ریشه‌یابی اعتراضات؛ ابعاد اقتصادی و غیراقتصادی

موضوع سهام عدالت از آزادسازی خرید و فروش آن در تالار شیشه‌ای گرفته تا موضوع جاماندگان، بسته بودن نمادهای سهام عدالت استانی و سرنوشت متوفیان، همچنان در صدر توجه رسانه‌ها و البته عموم مردم قرار دارد.

سهامی که آزادسازی معامله بخشی از آن در سال ۹۹، سبب شد تا به یکی از متهمان ریزش بورس که حالا دو سال است به درازا کشیده، تبدیل شده و معاملات این سهام متوقف شود.

اما این تنها چالش سهامداران عدالت نبود. تکلیف سهام ۳.۵میلیون نفر متوفی سهام عدالت همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. جاماندگان هنوز به سهام خود نرسیده‌اند و نمادهای سهام عدالت استانی نیز همچنان بسته‌اند.

این چالش‌ها بهانه‌ای شد تا پیمان حدادی، دستیار ویژه و رییس سازمان بورس در امور سهام عدالت مهمان برنامه گفتگوی ویژه بورسان شود. گفتگویی که در آن به بررسی مشکلات پرداخته و عمده پرسش‌هایی که عموم مردم از سیاستگذاران در خصوص سهام عدالت دارند، پاسخ داده می‌شود.

بورسان: بحث عوارض صادراتی مدتی است نقل محافل کارشناسی و سیاست‌گذاری شده است. تاکید بر اولویت داشتن تامین نیاز داخلی نسبت به صادرات، مهم‌ترین ادله طرفداران وضع عوارض بر صادرات است. اما مخالفان معتقدند محدود کردن صادرات، ضربه به تولیدکنندگان داخل کشور است که در نهایت دود آن در چشم مردم می‌رود.

ایران با داشتن بالاترین درصد تعرفه تجاری در کشورهای خاورمیانه، حتی در کنترل قیمت‌ها به عنوان هدف اصلی این تعرفه‌ها کارنامه ضعیفی داشته است. در این گفت‌وگو با دکتر محمدمهدی بهکیش، اقتصاددان برجسته و دبیر کل سابق کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌المللی به ریشه‌های عقب‌ماندگی ایران در تجارت و رشد اقتصادی می‌پردازیم.

دکتر بهکیش، دولت را بزرگ‌ترین خام‌فروش کشور می‌داند و محدود کردن صادرات به بهانه حمایت از نیاز داخل را فهم اشتباه صورت مساله می‌داند. وی می‌گوید نمی‌توان تولید داخل را از صادرات جدا دانست، تولیدکننده‌ای موفق است که صادرات داشته باشد و بتواند کالای رقابتی تولید کنند تا هم مصرف‌کنندگان در رفاه قرار گیرند و هم عواید صادراتی به سرمایه‌گذاری در تولید و تقویت تکنولوژی کمک کند. بنابراین، کشوری توسعه می‌یابد که صادرات و در کل تجارت بیشتری داشته باشد.

به گفته این اقتصاددان برجسته، اقتصادی که با دیوارهای عظیم تعرفه‌ای درگیر است، طبیعی است که قاچاق بخشی از تجارت آن می‌شود. وقتی دولت از فروش مخفیانه نفت با افتخار صحبت می‌کند، روی دیگر سکه آن است که فعالان اقتصادی داخل کشور نیز از قواعد و قوانین پیروی نمی‌کنند.

ایران فرصت‌های بسیاری چه از نظر جایگاه جغرافیایی و منابع و چه از منظر نیروی انسانی متخصص دارد که برای شکوفایی نیاز به تغییر نگاه به چرخه تولید دارد. دکتر بهکیش تاکید می‌کند که هیچ‌گاه نمی‌گوییم همه چیز به ناگهان آزاد شود، اما نیاز است با ایجاد یک ساختار تدریجی ریل اقتصاد و نگاه به توسعه را تغییر دهیم.

بورسان: شعار امسال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین است. تاکید بر شرکت‌های دانش‌بنیان به این واسطه است که در داخل کشور نیروی انسانی کارآزموده وجود دارد، در ده سال گذشته که فرایند تشکیل سرمایه در ایران انجام نشده به نظر می‌رسد که ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان بارقه امید را برای آشتی مردم با تولید و سرمایه‌گذاری ایجاد کند. اخیراً محور حمایت از شرکت‌های دانش بنیان در کشورمان بر مبنای صرفاً تأمین مالی این شرکت ها قرار داشته است.

آیا مشکل شرکت‌های دانش بنیان در ایران صرفاً تامین مالی است؟

در گفتگو با آقایان علی ناظمی معاونت سرمایه گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری، آقای میثم فدایی مدیر عامل فرابورس و آقای میلاد منشی پور مدیرعامل تپسی به اکوسیستم و مسئله اصلی شرکت های دانش بنیان پرداختیم.

مطابق گفتگویی که انجام شد، مسئله اصلی شرکت های دانش بنیان نبود ساختار مناسب برای ایجاد، حفظ، گسترش و در نهایت خروج موفق سرمایه‌گذاران از این شرکت هاست.
در کشورهای اطراف مانند ترکیه و امارات زمینه‌های لازم برای پرورش شرکت‌های خطرپذیر ایجاد شده و هم اکنون این کشورها از نتایج این اتفاق بهره مندند.

در داخل کشور به نظر می‌رسد اگر می‌خواهیم سال ۱۴۰۱ در توسعه شرکت‌های دانش بنیان موفق باشیم باید تحول اساسی در ساختار از ابتدا تا انتهای ایجاد ، گسترش و تجاری‌سازی و در نهایت خروج سرمایه گذاران برای این شرکت‌ها در نظر بگیریم.

در نوروز ۱۴۰۱ با برخی مجریان بورسان به گپ‌وگفتی خودمانی نشستیم تا یادی از مهم‌ترین تجربه‌ها و خاطرات سال گذشته کنیم و از برنامه‌های جدید بورسان برای سال ۱۴۰۱ بگوییم.

آخرین سال قرن چهاردهم با فراز و نشیب‌های خاص خود به پایان رسید. در نخستین روزهای ۱۴۰۰ آغاز مذاکرات احیای برجام در وین، امید رفع تحریم‌ها و جان گرفتن اقتصاد ایران را در دل بسیاری زنده کرد؛ انتظاری که در نخستین روزهای قرن جدید همچنان همراهمان خواهد بود.

تابستان ۱۴۰۰ شاهد تعویض سکاندار دولت بودیم. سید ابراهیم رئیسی با ورود به پاستور اولویت اول دولت خود را «اقتصاد» خواند. رئیس جمهور وعده داد اقتصاد کشور را از شرطی بودن خارج و تحریم‌ها را خنثی کند. دولت سیزدهم همچنین از برنامه برای ایجاد یک میلیون شغل در سال، ساخت ۴ میلیون مسکن در ۴ سال، تک‌رقمی کردن تورم، برخورد با فساد، هدایت نقدینگی به سمت تولید و... رونمایی کرد؛ اقداماتی که بعضی از آن‌ها (همچون هدایت نقدینگی) مورد انتقاد و برخی دیگر نیز به لحاظ امکان تحقق مورد سوال قرار گرفت. امضای سند همکاری ۲۵ ساله با چین، تصویب طرح «صیانت» و مقاومت مجلس در برابر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از دیگر رویدادهای جنجالی سال ۱۴۰۰ بودند.

سرمایه‌گذاران بازارها هم در پایان قرن ۱۴ شکستی سخت از دلالان خوردند. تمام بازارهای مالی از تورم ۳۵ درصدی سال ۱۴۰۰ عقب ماندند. در عوض، خودرو که یک کالای مصرفی محسوب می‌شود تنها بازاری بود که رشد قیمت بیشتر از تورم را تجربه کرد.

پایان قرن چهاردهم مقارن با دومین سالگرد تولد بورسان است. ۳۶۵ روز پایانی قرن را صبح‌ها با «اسپرسو بورسان» آغاز کردیم و در «خبرنامه اقتصاد ایران» با مهم‌ترین اخبار و تحلیل‌های روزانه همراه شما بودیم. در سالی که گذشت هر روز در «شمارش معکوس» و «زنگ پایان» همراه با شما وضعیت و چشم‌انداز بازار سهام را بررسی کردیم. ۱۳ صاحب‌نظر و متفکر عصر حاضر در «میراث سده» به بررسی و تحلیل جایگاه اقتصاد ایران و کسب‌وکارها در بستری تاریخی پرداختند. «چهارراه» ما را با خود به کف بازارها برد و بازاری‌ها از نمایشگاه‌داران خودرو گرفته تا مشاوران املاک اطلاعات خود را در این برنامه به اشتراک گذاشتند. در «سرمایه‌گذار شو» به آموزش مفاهیم بنیادی اقتصاد و سرمایه‌گذاری و در «خط سود» به تحلیل دقیق شرکت‌ها و صنایع بورسی پرداختیم. در «گفت‌وگوی ویژه» از مصاحبه با رئیس سابق سازمان بورس تا گفت‌وگو با برخی دست‌اندرکاران عرضه و پذیرش تیم‌های استقلال و پرسپولیس در بورس، تلاش شد عمیق‌تر به موضوعات داغ بازارها، اقتصاد و سیاست ایران و جهان بپردازیم.

در این ویژه برنامه، مهدی طحانی و سروش بهرامی از تغییرات بزرگ دو برنامه «شمارش معکوس» و «زنگ پایان» خبر دادند. محمدرضا دم‌ثنا از برنامه خود برای عمومی‌تر کردن «خط سود» و همچنین برگزاری سه دوره «آکادمی کیان» گفت. شکوفه حبیب‌زاده نیز از برنامه‌هایی در حوزه دیپلماسی اقتصادی خبر داد.