تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری قابلیتش را به جهان نشان داد

بورسان :‌ اولین تصویر از تلسکوپ فضایی ۱۰ میلیارد دلاری جیمز وب، باجزئیات‌ترین تصویری است که بشر تاکنون از فضا دیده است. این تصویر به همراه چهار عکسی که امروز سه‌شنبه منتشر خواهد شد، تکمیل خواهد شد. لازم به ذکر است این چهار عکس از سایت ناسا منتشر خواهند شد.

این نوع تصویر که تحت عنوان «میدان عمیق» (Deep Field) شناخته می‌شود، دیروز در رویدادی در کاخ سفید در حضور جو بایدن منتشر شد. بخشی از این تصویر مربوط به زمانی نه چندان دور از وقوع انفجار «بیگ بنگ» حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیش است.

این تصویر ترکیبی از تصاویر در طول موج‌های مختلف است که تولید آن در مجموع ۱۲.۵ ساعت طول کشیده است. با این حال زمان تولید تصاویر توسط این تلسکوپ بسیار سریع تر از تلسکوپ هابل است که تولید تصاویر آن هفته‌ها زمان می‌برد.

بیل نلسون، مدیر ناسا، ماه گذشته در یک جلسه توجیهی به خبرنگاران گفت: ما به بشریت دیدگاه جدیدی از کیهان ارائه خواهیم کرد و این تصویری است که تا کنون دیده نشده است.

تصاویری که برای امروز دریافت خواهد شد، شامل نمایی از یک سیاره گازی غول‌پیکر خارج از منظومه شمسی، دو تصویر از یک سحابی که در آن ستاره‌ها با زیبایی متحیرکننده متولد می‌شوند و می‌میرند و همچنین در نهایت در تصویر آخر به‌روزرسانی یک تصویر کلاسیک از پنج کهکشان خوشه‌ای که دور یکدیگر می‌رقصند، هستند.

جزییات استقرار تلسکوپ جیمز وب

بزرگترین و قدرتمندترین تلسکوپ فضایی جهان دسامبر گذشته از گویان فرانسه در آمریکای جنوبی پرتاب شد. این تلسکوپ در ماه ژانویه به مقصد خود در فاصله 1.6 میلیون کیلومتری زمین رسید. سپس فرآیند طولانی خود برای تراز کردن آینه‌ها، سرد کردن آشکارسازهای مادون قرمز برای کارکرد بهتر و کالیبره کردن ابزارهای این تلسکوپ آغاز شد، که تمامی این ابزارها توسط یک آفتاب‌گیر به اندازه یک زمین تنیس محافظت می‌شوند و تلسکوپ را خنک نگه می‌دارد.

برنامه ناسا این است که از این تلسکوپ برای نگاه کردن به گذشته استفاده شود تا دانشمندان نگاهی اجمالی به روزهای اولیه کیهان در حدود 13.7 میلیارد سال پیش داشته باشند و روی اجرام کیهانی نزدیک‌تر، حتی منظومه شمسی خودمان، به صورت متمرکز و دقیق‌تر زوم کنند.

مزیت جیمز وب نسبت به هابل

جیمز وب جانشین تلسکوپ موفق اما قدیمی هابل است. تلسکوپ هابل توانسته به 13.4 میلیارد سال قبل خیره شود. این تلسکوپ در سال 2016 نشانه‌ای را از یک موج نور از یک کهکشان بسیار درخشان پیدا کرد. ستاره‌شناسان براساس داده‌هایی که از تصاویر این تلسکوپ دریافت می‌کنند، اندازه‌گیری می‌کنند که آنها با معیار سال نوری تا چه میزان عقب‌تر را مشاهده می‌کنند.( یک سال نوری مسافتی معادل 5.89.3 تریلیون کیلومتراست)

جاناتان گاردنر، یکی از دانشمندان پروژه جیمز وب در یک نشست خبری گفت : «جیمز وب می‌تواند با جستجوی کهکشان‌های بسیار دور، که میلیاردها سال طول می‌کشد نور آنها به این تلسکوپ‌ برسد، در زمان به عقب برمی‌گردد تا اتفاقات بعد از انفجار بزرگ (The Big Bang) را ببیند».

سوالی که در حال حاضر مطرح است این موضوع است که عکسی که دیروز توسط تلسکوپ جیمز وب به ثبت رسیده است، چقدر ما را در زمان به عقب برمی‌گرداند؟
کلاوس پونتوپیدان، دانشمند این پروژه، ماه گذشته گفت که در چند روز آینده، اخترشناسان محاسبات پیچیده ای را انجام خواهند داد تا متوجه شوند کهکشان‌هایی که در این تصویر ثبت شدند، چقدر سن دارند. پونتوپیدان در ادامه گفت که نمای فعلی که به ثبت رسیده است، رکوردی نیست که بتواند مدت‌ طولانی پابرجا باقی بماند و دانشمندان ناسا از این تلسکوپ برای رفتن به عمق بیشتری در زمان استفاده می‌کنند.

ماجرای برخورد شهاب سنگ به جیمز وب

آینه گلی شکل جیمز وب با ارتفاع ۲۱ فوت (۶.۴ متر) بزرگ‌ترین و حساس‌ترین آینه‌ای است که تاکنون به فضا فرستاده شده است. این آینه از ۱۸ بخش تشکیل شده است که یکی از آنها در ماه مه با یک ریزشهاب سنگ بزرگتر از حد انتظار برخورد کرد. قبل از این برخورد شاهد چهار برخورد دیگر هم بوده‌ایم که به آینه‌های کوچکتر برخورد داشته‌اند. به گفته ناسا، علیرغم این ضربه ها، تلسکوپ جیمز وب همچنان از الزامات ماموریت فراتر رفته و به کمتر داده‌ای تاکنون از دست رفته است.

در پروژه جیمز وب ناسا تنها نیست و در جریان این پروژه با آژانس های فضایی اروپا و کانادا هم همکاری می‌کند.

ریچارد الیس، استاد برجسته اخترفیزیک می‌گوید: «اکنون واقعاً هیجان‌زده‌ام، زیرا این پیشرفت چشمگیر برای بسیاری از ستاره‌شناسانی مانند من به‌خاطر رسیدن به جایزه‌ی نهایی است و این این جایزه چیزی نیست جز لحظه‌ای که جهان برای اولین بار در نور ستارگان غرق شد.»