از ارسال پیش‌نویس جدید توافق به تهران و واشنگتن تا مرخصی مراد طاهباز
به سکانس آخر برجام نزدیک می‌شویم؟
- افزودن به علاقه‌مندی‌ها
- اشتراک‌گذاری
- 3 پسندیدن
بار دیگر تلاش‌ها برای احیای برجام سرعت گرفته است. بورل، هماهنگ‌کننده مذاکرات وین سه‌شنبه ضمن تاکید بر آنکه اکنون زمان تصمیم‌گیری است، خبر داد که پیش‌نویس جدیدی از توافق را به ایران و آمریکا داده است. تهران و واشنگتن می‌گویند در حال بررسی تغییرات پیشنهادی اتحادیه اروپا هستند. اما علیرغم پیام اتمام فرصت احیای برجام از سوی غربی‌ها، به نظر می‌رسد ایران هنوز ادامه مذاکرات را ممکن می‌بیند. با این حال، برخی اخبار امیدوارکننده هم به گوش می‌رسند: مراد طاهباز، تبعه آمریکایی-بریتانیایی زندانی در ایران پس از ۵ سال به مرخصی رفته و از سوی دیگر، باقری کنی می‌گوید ایده‌هایی برای جمع‌بندی مذاکرات دارد. از این رو، شاید سکانس نهایی مذاکرات برجام چندان دور نباشد.
بورسان-نگین دوستدار: تلاش‌ها برای احیای برجام دوباره جان گرفته است، این بار با این پیام که این فرصت نهایی است. وزیر خارجه فرانسه دیروز مدعی شد احیای برجام منوط به دریافت «سریع» پاسخی مثبت از سوی ایران است. البته نخستین بار نیست که شاهد چنین پیامی از غرب هستیم. اما آنچه به جدیت این هشدار افزود یادداشت دو روز پیش جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روزنامه فایننشال تایمز بود.
اروپا پیش‌نویس جدیدی از توافق به ایران و آمریکا داد
اظهارات بورل تداعی‌کننده آن بود که اکنون زمان تصمیم‌گیری نهایی برای بازگشت به توافق هسته‌ای یا اعلام بن‌بست مذاکرات است. اتحادیه اروپا همچنین با اعمال تغییراتی، پیش‌نویسی از متن توافق را به ایران و آمریکا ارائه کرده که به عقیده بورل نمی‌توان آن را از این بهتر کرد، اما بهترین توافق ممکن است.
بورل در یادداشت خود نوشت: «اکنون روی میز متنی گذاشته‌ام که در آن، رفع تحریم‌ها و گام‌های هسته‌ای برای احیای برجام شرح داده شده‌اند. این متن، بهترین توافقی است که آن را ممکن می‌بینم. توافق بی‌نقصی نیست اما در آن به همه عناصر ضروری پرداخته شده است. اما کنون وقت تصمیم‌گیری است و زمانی دیگر برای امتیاز‌گیری‌های مضاعف از سوی طرف‌های مذاکرات باقی نمانده است. متن روی میز شامل تعهد بایدن و آمریکا برای دوام‌پذیری توافق است. این توافق ممکن است به همه نگرانی‌های آمریکا نپرداخته باشد، اما برجام به مسائل حقوق بشری و منطقه‌ای نمی‌پردازد. لازم است طرف‌ها از این فرصت استفاده کنند».
آمریکا در حال بررسی متن جدید
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به اظهارات بورل و پیشنهادش گفت: ما درحال بررسی پیش‌نویس تفاهم برای بازگشت متقابل به پایبندی کامل برجام هستیم که «بورل» با ما و همچنین ایران به اشتراک گذاشته است. وی افزود: «درحال مطالعه تغییرات پیشنهادی از سوی اتحادیه اروپا هستیم و در مدت کوتاهی به آنها پاسخ خواهیم داد».
ایران ایده‌هایی مجزا دارد
اما علیرغم هشدار اتمام فرصت از سوی غربی‌ها، به نظر می‌رسد ایران هنوز قصه دراز مذاکرات را ادامه‌دار می‌بیند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که دیروز گفت‌وگویی تلفنی با بورل داشت در مورد متن پیشنهادی اخیر وی گفت: «تهران از ادامه مسیر دیپلماسی و مذاکره استقبال می کند». بورل اما در صحبت با او تاکید داشت که اکنون زمان رسیدن مذاکرات به نتیجه مطلوب است.
علی باقری، مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات وین هم سه‌شنبه با استناد به آنچه بورل در مقاله خود به آن اشاره کرده گفت: «هماهنگ‌کننده ایده‌های خود را برای جمع‌بندی مذاکرات ارائه کرده، ما نیز ایده‌هایی برای جمع‌بندی مذاکرات، هم از لحاظ شکلی و هم محتوایی داریم که به اشتراک گذاشته خواهد شد.»
مرخصی طاهباز، سیگنال مثبت تهران؟
با این حال، برخی اخبار امیدوارکننده هم به گوش می‌رسند. دیروز خبر آمد مراد طاهباز، فعال محیط زیستی ایرانی-بریتانیایی-آمریکایی که در ایران زندانی است پس از ۵ سال به مرخصی یک ماهه رفته است.
امروز رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در این خصوص با وزیر خارجه عمان به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد. رابرت مالی از «کمک عمان برای مرخصی مراد طاهباز» تشکر کرد و گفت: «زمان آن فرا رسیده که طاهباز و سه شهروند آمریکایی دیگر که [در ایران] بازداشت شده‌اند به خانه بازگردند».
مرخصی مراد طاهباز از این جهت حائز اهمیت است که به ادعای گاردین طاهباز قرار بود همزمان با آزادی نازنین زاغری-رتکلیف و انوشه آشوری (دو زندانی ایرانی- بریتانیایی زندانی در تهران که ۲۵ اسفند آزاد شدند) به مرخصی بیاید اما وی تنها اجازه یافت تا برای چند روز به خانه مادرش در تهران برود و ۴۸ ساعت پس از خروج زاغری-رتکلیف و آشوری از ایران، مراد طاهباز دوباره به زندان اوین بازگردانده شد. حال مرخصی یک ماهه وی می‌تواند نشانی از کاهش اختلافات میان ایران و غرب باشد.
پایان مذاکرات نزدیک است؟
در همین میان، کاخ‌سفیدنشینان به لفاظی در این خصوص ادامه می‌دهند. جان کربی، هماهنگ کننده ارتباطات استراتژیک در شورای امنیت ملی کاخ سفید مدعی شده «مذاکرات (احیای برجام) تقریبا کامل شده است و توافق روی میز قرار دارد اما این، بستگی به ایران دارد که بخواهند توافق را بپذیرند یا نه». همچنین پایگاه خبری آکسیوس به نقل از سه منبع آگاه گزارش داده برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده خاورمیانه کاخ سفید در جمع گروهی از کارشناسان اندیشکده‌ها در هفته گذشته گفته «بسیار بعید» است که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران را بتوان در آینده نزدیک احیا کرد. وی افزوده است به همین دلیل دولت بایدن قصد دارد از تحریم علیه ایران استفاده کند.
با این حال، با سرعت گرفتن دوباره تماس‌های دیپلماتیک امیدهایی برای احیای برجام همچنان وجود دارد و با توجه به آنکه ۳ ماه و ۱۰ روز تا انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا باقی مانده است، شاید باید به تدریج خود را آماده اعلام نتیجه نهایی مذاکرات کنیم.