کابوس گازی اروپا به واقعیت تبدیل شد؟

بورسان-سروش بهرامی : پس از پایان همه‌گیری کرونا در کشورهای غربی و افزایش تقاضا با توجه به از سرگیری فعالیت‌های صنایع در این مناطق، قیمت حامل‌های انرژی با افزایش قیمت همراه شدند که منجر به افزایش تورم و قیمت گستره بالایی از محصولات شد. از همین رو بانک‌های مرکزی به سمت افزایش نرخ بهره حرکت کردند تا بتوانند تورم را کنترل کنند اما این همه ماجرا نبود و شروع جنگ روسیه و اوکراین و طولانی شدن آن ضربه محکمی را به سمت عرضه حامل‌های انرژی در غرب ایجاد کرد. روسیه که بخش قابل توجهی از گاز کشورهای غربی را تامین می‌کرد، با تحریم‌های سنگینی از سمت این کشورها مواجه شد که به افزایش بیشتر قیمت انرژی به خصوص گاز طبیعی دامن زد به طوری که قیمت این انرژی در اروپا در اوایل ماه ژوئن به بیش از ۹ دلار رسید. البته مدتی بود که روند قیمتی گاز طبیعی در حوزه یورو کاهشی شده بود و در اواخر ماه قبل به ۵.۵ دلار کاهش یافت. اکنون اما دوباره کمی شرایط پیچیده شده است و گاز طبیعی روند صعودی جدید را طی ۱۰ رو گذشته شروع کرده است و حوالی ۶.۳ دلار معامله می‌شود.

امروز اما خبری منتشر شد که می‌تواند وضعیت را برای کشورهای اروپایی سخت‌تر کند. خط لوله «نورد استریم ۱» که بزرگترین خط لوله انتقال گاز روسیه به آلمان است، تعمیرات سالانه خود را آغاز کرده و انتقال گاز از روسیه به اروپا از سمت این خط لوله فعلا به مدت ۱۰ روز (از ۱۱ تا ۲۱ جولای) متوقف خواهد شد. اروپا اما از این موضوع نگران است که روسیه به دلیل ادامه درگیری با اوکراین، مدت زمان این تعمیرات را افزایش دهد. این موضوع می‌تواند عواقب بسیار سنگینی برای اروپا داشته باشد. تداوم افزایش قیمت‌ها فشارها بر مردم را بیشتر خواهد کرد و کمبود انرژی موردنیاز برای صنایع می‌تواند شرکت‌ها را به سمت تعطیلی و افزایش بیکاری سوق دهد که پایه‌های یک رکود را بیش از پیش بنا خواهد کرد.

شرایط از چیزی که به نظر می‌رسد وخیم‌تر است

خط لوله نورد استریم ۱ سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز را از زیر دریای بالتیک از روسیه به آلمان منتقل می‌کند. ماه گذشته روسیه جریان انتقالی به اروپا را به ۴۰ درصد کاهش داد و بهانه او نیز برای این کار، تاخیر در بازگشت تجهیزاتی بود که توسط شرکت زیمنس انرژی آلمان برای تعمیرات به کانادا ارسال شده بود. با این وجود که کانادا اعلام کرده است که در آخر هفته یک توربین تعمیر شده را به روسیه برمی‌گرداند اما قصد دارد که همچنان تحریم‌ها علیه بخش انرژی این کشور را گسترش دهد.

از این رو اروپا می‌ترسد که روسیه فرآیند تعمیر و نگهداری این خط لوله را تمدید کند تا عرضه گاز به اروپا را بیش از پیش محدود کرده باشد و برنامه پرکردن انبارهای زمستانی این کشورها را نیز به هم بریزد تا بحران انرژی در اروپا به صورت جدی‌تری خودنمایی کند. این موضوع به طور قطع باعث اقدامات ضروری از سمت دولت‌ها و پرداخت قبوض سنگینی توسط مردم خواهد شد.

رابرت هاک، وزیر اقتصاد آلمان گفته است که این کشور باید با این احتمال مقابله کند که روسیه جریان گاز انتقالی از سمت نورد استریم ۱ را بیش از دوره اعلامی متوقف کند. او در یکی از رویدادها گفت: براساس الگویی که دیده‌ایم، نباید تعجب کرد اگر جزئیات فنی و کوچکی پیدا شود و روسیه اعلام کند که توانایی راه‌اندازی این خط لوله را ندارد.

دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین اما نظر متفاوتی دارد. او ادعاهایی مبنی بر اینکه روسیه از نفت و گاز برای اعمال فشار سیاسی استفاده می‌کند را رد کرده و گفته است که تعطیلی به دلیل تعمیرات یک رویداد منظم و برنامه‌ریزی شده است و نمی‌توان تغییری در آن ایجاد کرد.

بحران انرژی سخت‌تری در انتظار اروپاست؟

خطوط لوله بزرگ دیگری از روسیه به سمت اروپا وجود دارد اما جریان انتقالی از آن به دلیل مسدود کردن بخشی از آن توسط اوکراین، به تدریج کاهش یافته است. اوکراین دلیل این موضوع را دخالت نیروهای روسیه اعلام کرده بود. روسیه هم‌اکنون نیز عرضه گاز به چندین کشور اروپایی که به تقاضای این کشور مبنی بر پرداخت به روبل عمل نکردند را به طور کامل قطع کرده است بنابراین بعید نیست که کابوس اروپایی‌ها مبنی بر ادامه‌دار شدن دوره تعمیرات خط نورد استریم ۱ به واقعیت تبدیل شود.

اکنون آلمان به مرحله دوم طرح سه لایه گاز اضطراری رفته است که یک قدم قبل از جیره‌بندی مصرف سوخت توسط دولت است. این کشور همچنین نسبت به رکود در صورت توقف جریان گاز روسیه هشدار داده است. داده‌های انجمن صنعت VBW در برلین در ماه گذشته نشان داده است که ضربه به اقتصاد کشور آلمان در نیمه دوم سال جاری می‌تواند ۱۹۵ میلیارد دلار باشد.

برترام بروسارد، مدیرعامل VBW گفته است که پایان ناگهانی واردات گاز روسیه تاثیر قابل توجهی نیز بر نیروی کار در آلمان خواهد داشت زیرا حدود ۵.۶ میلیون شغل تحت تاثیر عواقب این موضوع خواهند بود. تبعات این موضوع حتی می‌تواند گسترده‌تر شود. توقف کامل انتقال این انرژی به اروپا که مدتی است به دلیل افزایش قیمت گاز طبیعی، صنایع و خانوارها را تحت فشار سنگینی قرار داده است، می‌تواند برای مدت طولانی‌تری در سطوح بالا باقی بماند.

منبع: رویترز