چرا عملکرد شپنا ضعیف‌تر از شبندر بود؟

بورسان- سلیمان کرمی: از مهمترین اخبار روزهای گذشته بورس تهران انتشار صورت‌ مالی حسابرسی‌نشده سال ۱۴۰۰ پالایش نفت اصفهان و اصلاح صورت مالی شبندر بود. شبندر مطابق با انتظارات سود خالص خود را تا ۲۰۵۰۰ میلیارد تومان افزایش داد. به این ترتیب این سهم با نسبت قیمت به درآمد کمتر از ۶ واحدی و در آستانه تشکیل مجمع عمومی سالیانه و تقسیم سود قرار دارد. در عین حال کرک اسپرد پالایش نفت در بهار ۱۴۰۱ تقریبا ۳ برابر ۱۴۰۰ بوده است. بر این اساس همچنان باید نسبت به وضعیت سودآوری این صنعت ابراز خوشبینی کرد. البته همچنان نگرانی از تغییر فرمول ابلاغی مهر ۱۴۰۰ وجود دارد.

آیا سود شپنا کمتر از انتظارات بود

شپنا در عملکرد حسابرسی‌نشده ۱۴۰۰ حدود ۱۵۷۰۰ میلیارد تومان سود محقق کرده است. به این ترتیب سود هر سهم شپنا بر اساس سرمایه جدید در سال گذشته ۸۳ تومان بود. یک نکته با اهمیت این‌که به نظر می‌رسد تحلیلگران در برآورد سود شپنا دوباره اشتباه کرده‌اند. دو خطای اصلی در این خصوص قابل طرح است که در گزارش‌های پیشین بورسان نیز به آن اشاره شد. نخست عدم راه‌اندازی طرح تصفیه گازوییل که میزان گوگرد نفت‌گاز تولیدی پالایش نفت اصفهان را کاهش می‌دهد؛ در گزارش تفسیری به راه‌اندازی این طرح در شهریور سال جاری اشاره شده است. نکته دوم به این موضوع برمی‌گردد که اثر موجودی در سودآوری پالایشی‌ها را اعدادی بالاتر از انتظارات لحاظ کرده بودند. با این حال سود شپنا در واقع کمتر از انتظار نبود.

به صورت کلی شپنا به ازای پالایش هر بشکه نفت (خوراک) حدود ۵.۵ دلار سود خالص داشته است. این عدد برای شبندر در سال ۱۴۰۰ به ۷.۵ دلار رسیده است. علت اصلی اختلاف به کیفیت پایین‌تر نفت‌گاز تولیدی شپنا بازمی‌گردد. شپنا خود در گزارش تفسیری ابراز داشته که راه‌اندازی طرح می‌تواند تا ۸ دلار به قیمت گازوییل فروش‌رفته بیافزاید. برای درک بهتر سود پالایش نفت اصفهان با راه‌اندازی طرح شاید تا ۳۰۰ میلیون دلار (با دلار ۲۵ هزار تومان حدود ۷۵۰۰ میلیارد تومان) افزایش یابد؛ ۵۰ درصد سود فعلی. البته طبیعتا وضعیت فعلی و کرک‌های موجود متفاوت بوده و این اعداد تقریبا بر اساس گزارش تفسیری شپنا بوده است.

باید منتظر ماند که آیا فرمول ابلاغی وزارت نفت در مهر ۱۴۰۰ برای پالایشی‌ها ادامه پیدا می‌کند یا خیر. طبیعتا تغییر فرمول و حاشیه سود می‌تواند اثر قابل توجهی بر سودآوری شپنا داشته باشد با این حال به صورت کلی وضعیت کرک اسپرد شرکت‌ها به حدی چشم‌گیر است باید تغییرات عجیبی در فرمول رخ دهد تا جهش سودآوری پالایشی‌ها رخ ندهد. این موضوع هم احتمالا باید در نظر گرفته شود شاید این آخرین دور از سودآوری پالایشی‌ها است و شاید نتوان برای مدت زمان طولانی روی این سودها حساب باز کرد.

به این نکته توجه شود که نگارنده در تغییرات قیمت سهام مزبور ذینفع است و این موضوع باید در تحلیل مدنظر قرار گیرد.