مالیات بر عایدی خودرو؛ بازگشت به دهه ۶۰
فروشندگان خودرو چگونه مالیات بر عایدی را دور می‌زنند؟
افزودن به علاقه‌مندی‌ها
اشتراک‌گذاری
پسندیدن
بورسان : اوایل خردادماه کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شد. طرحی که نگرانی‌هایی جدی را در بازارها به دنبال داشت. مهم‌ترین اثری که این طرح بر بازار خودرو گذاشت، شیوع رکود عمیق در این بازار بود که تقریبا سایه سنگینی را بر تمامی معاملات انداخت. اما این طرح آیا صرفا آثار رکودی به دنبال دارد؟
به گفته کارشناسان، گسترش معاملات غیرشفاف و صوری یکی از مهم‌ترین تبعاتی است که این طرح می‌تواند به دنبال داشته باشد. معاملاتی که یادآور تجربه دهه ۶۰ در معاملات خودرو است که تبعات حقوقی بالایی را به دنبال داشت.
رواج معاملات صوری
فربد زاوه، کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با «بورسان» با نگاهی به این تجربه می‌گوید: «اگر به یاد داشته باشید در دهه ۶۰ اگر یک خودرو خریداری می‌کردید، ۱۰ تا قولنامه هم تحویل می‌گرفتید که نشان می‌داد مالکیت خودرو به‌صورت غیرقانونی دست به دست چرخیده تا به شما رسیده است. چنین اتفاقاتی مشکلات زیادی ایجاد میکند. به‌عنوان نمونه اگر هر یک از خریداران در این مسیر فوت کنند، مشکلات حقوقی ایجاد می‌شود.»
او بر همین اساس نتیجه می‌گیرد: «تنها اتفاقی که می‌افتد آن است که سبب می‌شود معاملات غیرشفاف و صوری افزایش یابد.
زاوه با بیان اینکه مالیات بر عایدی سرمایه در حقیقت مالیات بر ناکارآمدی دولت است، می‌افزاید: «مردم به علت ناکارآمدی سیستم مدیریت اقتصادی کشور مجبور به پرداخت مالیاتی شده‌اند که در آن هیچ نقشی ندارند.»
او در ادامه نقدی که وارد میکند، می‌گوید: «تورم به خاطر معاملات مکرر ایجاد نمی‌شود بلکه به‌واسطه سیاست‌های پولی، بی‌انضباطی مالی، انحرافات شدید بودجه‌ای، دستکاری بودجه و... ایجاد می‌شود. اینکه مردم معامله زیاد انجام می‌دهند یا به یکباره معامله داغ می‌شود، ناشی از اشتباهاتی است که از سوی سیاستگذار انجام می‌شود. بنابراین سیاستگذار نباید تاوان تورم را از مردم بگیرد.»
باکیفیت‌ترین خودروهای ایرانی در فروردین مشخص شدند
سه مالیات برای یک نقل‌وانتقال خودرو
این کارشناس بازار خودرو با اشاره به سایه سه نوع مالیاتی که اکنون بر بازار خودرو سنگینی میکند، ادامه می‌دهد: «یک نقل و انتقال خودرو مشمول سه نوع مالیات شده است؛ مالیات نقل و انتقال که از قبل وجود داشته، مالیات بر خودروی بالای یک میلیارد تومان و دیگری مالیات بر عایدی سرمایه. بنابراین اولین چالش آن است که برای یک دارایی باید سه بار مالیات پرداخت کنید.»
چه کسی مالیات عایدی بر معاملات مکرر خودرو را می‌پردازد؟
زاوه در پاسخ به این پرسش که با فرض تصویب نهایی این مصوبه، چه کسی باید این مالیات را بپردازد، می‌گوید: «در زمانی‌که بازار راکد باشد، فروشنده مجبور است پرداخت این مالیات‌ها را گردن بگیرد و در زمانی‌که معاملات آغاز شده و رونق گرفته، این خریدار است که مجبور به پرداخت این مالیات است.»
او با تأکید بر اینکه مالیات بر عایدی معاملات خودرو، تأثیری روی کاهش سرعت معاملات ندارد، تصریح میکند: «این مالیات‌ستانی زمانی می‌تواند روی کاهش سفته‌بازی اثرگذار باشد که دولت و مجلس کار خود را در حوزه پولی و مالی درست انجام داده باشند و تورم کنترل شود. در غیراین‌صورت وقتی آنها کار خود را انجام نمی‌دهند انتظار اینکه بتوانیم به روشی سفته‌بازی را در بازار خودرو خنثی کنیم انتظار بیهوده است.»
معیار قیمت برای مالیات‌ستانی در هاله‌ای از ابهام
این کارشناس خودرو در نقدی دیگر به این مصوبه می‌گوید: «در این طرح، اصل اول آن است که معیار قیمتی چیست؟ سه سال پیش می‌شد یک سانتافه را ۲۰۰ میلیون تومان خرید و اکنون ۲.۵میلیارد تومان. حال وقتی معامله‌ای ثبت نشود، چطور می‌خواهند ارزیابی کنند که من با چه قیمتی خریداری کرده‌ام؟ اصل ماجرا آن است که معاملات همین اکنون مگر به‌صورت دیتابیس جایی جمع می‌شود؟ یک معامله را می‌توان در بنگاه ثبت کرد و مهر داشته باشد یا اینکه بین دو نفر منعقد شده باشد و مهر بنگاه نباشد و در محضر، گواهی و امضا بگیرند. موضوع آن است که آنقدر راه در رو دارد و اما و اگر، که شبیه به مالیات‌ستانی از خودروهای بالای یک میلیارد تومان شده است. وقتی واردات خودرو ممنوع و کشور متورم است، یک خودروی ۲۰۰ تومانی دو میلیارد می‌شود، اما اگر واردات را آزاد کند بالای ۵۰۰ میلیون تومان هم نخواهد ماند. چند سوال مطرح است؛ این چه نوع مالیاتی است؟ مالیات ناشی از ممنوعیت واردات خودرو؟ اکنون مالیات را براساس کدام نرخ در نظر می‌گیرند؟»
به گفته او، وقتی مالیات از مردم می‌گیرید باید در گام نخست اقناع عمومی داشته باشند که این طرح نمی‌تواند این اقناع را به همراه داشته باشد.
رکود عمیق در بازار خودرو
علیرضا پورحسنی، فعال بازار خودرو نیز با بیان اینکه مالیات بر عایدی سرمایه موجب رکود عمیق در بازار خودرو شده است، گفته بود: «مالیات بر عایدی سرمایه اثر رکودی بر بازار خودرو گذاشته و تا حدی تأثیرگذار بود که حتی وقتی دلار روند افزایشی به خود گرفته است، مثل سابق نمی‌تواند بازار خودرو را ملتهب کند.»