افت سه پله‌ای رتبه ایران در باشگاه بزرگان نفتی جهان

بورسان: شرکت بی‌پی (بریتیش پترولیوم سابق) به رسم هر سال آمار جامعی از مصرف و تولید انواع حامل‌های انرژی در جهان منتشر کرده است. بر اساس این گزارش، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۱ رشد قابل توجهی داشته که ماحصل افزایش فروش نفت کشور است. با این حال گزارش بی‌پی نشان می‌دهد که میزان صادرات نفت ایران بسیار کمتر از قبل تحریم‌ها است، به طوریکه رتبه ایران در باشگاه بزرگترین تولیدکنندگان نفت جهان نسبت به قبل از اعمال تحریم‌ها ۳ پله افت کرده است.

تولید نفت ایران چه تغییری کرد؟

تولید نفت و میعانات گازی ایران در سال گذشته میلادی بیش از ۱۶ درصد افزایش یافته است و از حدود ۲.۷۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۰ به ۳.۱۷ میلیون بشکه افزایش یافته است. این رشد تولید در حالی رخ داده که غالب دیگر کشورهای منطقه یا افت تولید ثبت کرده‌اند یا رشد تولید بسیار محدودتری داشته‌اند. این موضوع به شرایط ویژه ایران که تحت تحریم‌ها قرار دارد باز می‌گردد. در واقع به دلیل افت شدید قیمت در سال ۲۰۲۰ از یک سو و تحریم‌های آمریکا از سوی دیگر خرید نفت ایران جذابیتی نداشت و این موضوع به افت چشم‌گیر تولید نفت در این سال منجر شد. اما در سال ۲۰۲۱ افزایش قیمت نفت موجب شد که خرید نفت ایران که غالبا با تخفیف‌های خوبی به فروش می‌رسد، جذاب شده و به دنبال رشد صادرات تولید نفت ایران نیز افزایش یابد.

با وجود این رشد، اما همچنان میزان تولید نفت ایران نسبت به پیش از شروع تحریم‌ها در سطح بسیار پایینی قرار دارد. داده‌های بی‌پی نشان می‌دهد که میزان تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۷ حدود ۴.۵ میلیون بشکه در روز بوده، از این رو در سال ۲۰۲۱ میزان تولید نفت نسبت به قبل از تحریم‌ها بیش از ۸۰۰ هزار بشکه معادل ۱۷ درصد کمتر بوده است.

همچنین ایران در سال ۲۰۲۱ بعد از آمریکا، روسیه، عربستان، کانادا، عراق و چین هفتمین تولیدکننده بزرگ نفت و میعانات گازی جهان بوده است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ و پیش از اعمال تحریم‌ها توسط ترامپ بعد از روسیه، عربستان و آمریکا در رتبه چهارم قرار داشت.

میزان صادرات ایران به روایت بی‌پی

میزان صادرات نفت ایران در دوران تحریم شفاف و علنی نیست و هر یک از موسسات و سازمان‌هایی که روی داده‌های نفت و رصد نفتکش‌ها کار می‌کنند، روایت خود را از آن دارند.

بر اساس گزارش بی‌پی، ظرفیت پالایشی ایران در سال ۲۰۲۱ حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز بوده است. از آنجایی که میزان تولید نفت و میعانات را این شرکت ۳.۱۷ میلیون بشکه برآورد کرده، بنابراین متوسط صادرات نفت و میعانات گازی ایران در سال گذشته حدود ۶۷۰ هزار بشکه در روز برآورد شده است.

این در حالی است که بی‌پی میزان صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۰ را حدود ۲۵۵ هزار بشکه در روز می‌داند. بنابراین بر اساس روایت بی‌پی میزان صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۱ بیش از ۱۶۰ درصد رشد داشته است.

با وجود این رشد چشم‌گیر اما میزان فروش نفت و میعانات گازی ایران نسبت به پیش از تحریم‌ها در سطح بسیار پایینی قرار دارد. این گزارش نشان می‌دهد متوسط صادرات نفت‌خام و میعانات گازی ایران در سال ۲۰۱۷ حداقل ۲.۳ میلیون بشکه در روز بوده است.

رشد ۳ درصدی تولید گاز کشور

بی‌پی میزان تولید روزانه گاز ایران در سال ۲۰۲۱ را ۷۰۳ میلیون مترمکعب اعلام کرده که رشد ۳ درصدی را نسبت به سال پیش از آن نشان می‌دهد.

ایران با این میزان تولید بعد از آمریکا و روسیه سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان است. با این حال این میزان گاز غالبا در داخل کشور مصرف می‌شود و ایران سهم چندانی از بازارهای جهانی گاز ندارد.

متوسط مصرف روزانه گاز ایران در این سال ۶۶۰ میلیون مترمکعب در روز بوده است. بنابراین ایران روزانه تنها حدود ۴۳ میلیون مترمکعب گاز صادر کرده است. این در حالی است که قطر به عنوان یک رقیب منطقه‌ای روزانه حدود ۳۵۰ میلیون مترمکعب گاز از طریق خط‌لوله و ال‌ان‌جی(گاز مایع) صادر می‌کند.