پوتین در کمین فروپاشی اروپا

بورسان : اگر چند روز گذشته را در سواحل مدیترانه زنده گذرانده‌اید یا در خیابان‌های برلین، لندن یا رم در میان موج گرما آفتاب گرفته‌اید، هوای سرد ممکن است آخرین چیزی باشد که به ذهنتان برسد. اما اشتباه نکنید، زمستان در راه است، و به دلیل بحران انرژی که با بستن خط لوله گاز روسیه توسط ولادیمیر پوتین به سرعت در حال بدتر شدن است، نوید دوران بی‌رحمی را می‌دهد. چندین فاجعه در دهه گذشته نزدیک بود اروپا را از هم بپاشد، از جمله بحران یورو در اوایل دهه 2010 و بحران مهاجران در سال 2015. شوک انرژی زمستانی 2022 می‌تواند به آنها بپیوندد؛ در نتیجه یک بار دیگر، وحدت و عزم قاره در بوته آزمایش است.

بیشتر اروپایی‌ها هنوز نمی‌توانند این فاجعه را ببینند یا بوی آن را حس کنند، اما در بازارها علائم هشداردهنده به رنگ قرمز چشمک می‌زنند. قیمت تحویل گاز در زمستان امسال، 182 یورو در هر مگاوات ساعت، تقریبا به اندازه اوایل ماه مارس، یعنی دقیقا پس از حمله روسیه به اوکراین است؛ رقمی ۷ برابر میانگین بلندمدت قیمت گاز . دولت‌ها در حال آماده‌سازی کمک‌های مالی برای شرکت‌های فلج‌شده در فرانسه و آلمان هستند و برخی از سرمایه‌گذاران در حال شرط‌بندی روی این هستند که کدام شرکت‌های صنعتی اواخر امسال با فراگیر شدن سهمیه‌بندی منحل می‌شوند. این در حالی که بسیاری از سیاستمداران اروپایی نمی‌توانند با مردم در مورد انتخاب‌های سخت پیش رو هم‌کلام شوند.

چرا گاز نقطه ضعف اروپا است؟

بحران شدید انرژی از زمانی که تانک‌های روسی وارد اوکراین شدند یک خطر برای اروپا بوده است. گاز نقطه ضعف اروپا در مقابل پوتین است. یک چهارم نیاز انرژی قاره از طریق گاز برآورده می‌شود که روسیه یک سوم آن را تامین می‌کند. این ارقام برای برخی کشورها از جمله آلمان بالاتر است. برخلاف نفت و زغال سنگ که قابل تجارت هستند و در سطح جهانی معامله می‌شوند، گاز باید یا به صورت لوله‌کشی یا به صورت گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) حمل شود که نیازمند تأسیساتی است که ساخت یا پیکربندی مجدد آن سال‌ها طول می‌کشد.

چرا گاز نقطه قوت پوتین است؟

آقای پوتین این مساله را به خوبی درک می‌کند. اقتصاد این کشور بدون صادرات نفتی که به طور متوسط ​​10 درصد تولید ناخالص داخلی آن در پنج سال گذشته ارزش داشته است، فرو می‌پاشد - به همین دلیل است که روسیه برای شکستن تحریم نفت خام غرب دست به اقدامات عجیب و تا حد زیادی موفقیت‌آمیز زده است. اما روسیه می‌تواند بدون صادرات گاز که تنها 2 درصد تولید ناخالص داخلی است، زندگی کند. با کم کردن فشار شیرهای خطوط لوله خود، می‌تواند بیش از آن که به خودش آسیب برساند، درد و رنج را به اروپا تحمیل کند.

گرمای بیش از حد و بستن گازپروم، ذخایر گاز اروپا را تهدید می‌کند

تا چند هفته پیش به نظر می‌رسید که اروپا ممکن است با کمک محموله‌های LNG بیشتر از آمریکا و جاهای دیگر، از شرایط بد فرار کند. تقاضای گاز فصلی است، بنابراین ایجاد ذخایر در بهار و تابستان حیاتی است. مخازن گاز اروپا از سطح خطرناک 26 درصد در ماه مارس، تا ژوئن به نیمه‌پر رسیدند و در مسیر دست‌یابی به 80 درصد تا نوامبر قرار گرفتند. این سطح حداقلی مورد نیاز برای عبور از زمستان است.

اما اکنون شرایط دوباره بد شده است. نقص در میدان گاز نروژی تا حدودی مقصر است. علاوه بر آن، گرمای هوا باعث افزایش تقاضای برق برای سیستم سرمایش خانه‌ها و ادارات می‌شود. اما مشکل بزرگ جریان گاز به اروپا از شرکت گازپروم ناشی می‌شود که یک انحصارگر روسی است. پیشتر، عرضه این شرکت تقریبا معادل نیمی از سطح عادی بود. اما حالا روسیه می‌گوید که از یازده جولای، خط لوله مهم نورد استریم1، در شرایط تعمیر و نگهداری قرار گرفته که تا 22 ژوئیه طول می‌کشد. این قطعی گاز با افزایش عرضه از طریق خطوط لوله جایگزین، جبران نشده است. از آنجایی که معامله‌گران فکر می‌کنند آقای پوتین عمدا عرضه را کاهش می‌دهد، قیمت‌های تحویل در دو زمستان، سال‌های 2023-2024، چهار برابر سطح عادی قرار گرفته است.

یارانه و کنترل قیمت، دشمن مردم اروپا در زمستان خواهد بود

مصرف‌کنندگانی که به طور مستقیم از گاز برای گرم کردن و پخت و پز و همچنین به طور غیرمستقیم به عنوان برق استفاده می‌کنند، تصور کمی از شدت آسیب پیش رو دارند. در حال حاضر، بسیاری از آنها توسط سقف قیمت، یارانه و قراردادهای بلندمدت محافظت می‌شوند. یک آلمانی معمولی حداقل 70 درصد کمتر از قیمت بازار گاز می‌پردازد. کاربران صنعتی مانند شرکت‌های شیمیایی و شیشه‌سازی و همچنین لیست گسترده‌ای از مشاغل، از جمله بسیاری از غول‌های آلمانی، با مشکل مواجه هستند. به گفته بانک یو‌بی‌اس، توقف جریان گاز روسیه می‌تواند رشد تولید ناخالص داخلی را 3.4 واحد درصد کاهش و تورم را 2.7 درصد افزایش دهد.

چرا رکود تورمی ترسناک است؟

ممکن است فکر کنید که رکود و تورم قابل تحمل است - بالاخره در سال 2020 نیز تولید ناخالص داخلی اروپا که تحت تاثیر کووید قرار گرفته بود 6 درصد کاهش یافت. اما تهدید انرژی موذیانه‌تر است. کمبود گاز می‌تواند باعث رفتار «گدایی از همسایه» شود، زیرا دولت‌ها گاز احتکار می‌کنند و از جریان آن به کشور بعدی جلوگیری خواند کرد. شکاف در قیمت عمده‌فروشی گاز در کشورهای مختلف اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که شرکت‌ها از شکست در یکی از بازارهای گاز هراس دارند. بدهی دولت‌ها بیشتر از همیشه شده است و یک شوک رکود تورمی می‌تواند ترس از عدم پرداخت بدهی یا حتی بحران بدهی ایتالیا را ایجاد کند که کل منطقه یورو را تهدید می‌کند. واکنش مردم نسبت به قیمت بالای انرژی همچنین می‌تواند حمایت عمومی در سراسر قاره را برای ایستادگی در برابر پوتین کاهش دهد.

تجربه واکسن کرونا برای بحران گاز

به همه این دلایل، دولت‌های اروپایی باید اکنون خود را برای مواجهه با شوک انرژی بیدار کنند. مانند واکسن، آنها باید از تقسیمات ملی و مرزها فراتر روند. کمیسیون اروپا در حال کار روی طرحی برای ارائه به نشست اضطراری 26 جولای است. بریتانیا و نروژ با توجه به نقش مهمی که در تجارت گاز دارند باید در این طرح حضور یابند. عرضه باید به حداکثر برسد، به همین دلیل است که پیگیری خرید محموله‌های LNG باید با دقت انجام شود و هلند نیز باید تعطیلی میدان گازی گرونینگن خود را در سال آینده به تعویق بیندازد.

گام بعدی، نیاز به یک سلسله مراتب مشترک حاکم بر جیره‌بندی است که باید در سراسر قاره اروپا اعمال شود. به این ترتیب، صنایع پرمصرف ابتدا باید آسیب ببینند و در نهایت مصرف‌کنندگان. کشورها باید ظرفیت ذخیره‌سازی را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و حرکت آزادانه گاز را تضمین کنند. هر چه سیستم یکپارچه‌تر باشد، انعطاف‌پذیرتر خواهد بود. در نهایت، سیاستمداران باید با مردم صادق باشند. قیمت گاز برای مصرف‌کننده باید اکنون افزایش یابد تا تقاضا را کاهش داده و به ذخیره‌سازی کمک کند. زیرا در زمستان و اوج بحران کسی لذت رهایی از گرمای تابستان را به یاد نمی‌آورد.

برد اروپا از جنگ گازی پوتین

جایزه اروپا فقط طی ماه‌های آینده نیست. اروپا برای همیشه خود را از تهدید انرژی روسیه رها خواهد کرد. همچنین یک مکانیسم منسجم امنیت انرژی در سراسر قاره ایجاد خواهد کرد که به تسریع حرکت به سمت انرژی پاک کمک می‌کند. اروپا عادت دارد در زمان بحران گرد هم بیاید. وقت آن است که دوباره این کار را انجام دهیم. اگر در حال خواندن این مطلب در پاریس یا مادرید با تهویه مطبوع هستید، آن را یک درجه کم کنید.

منبع: اکونومیست