صندوق‌های درآمد ثابت چقدر سهام دارند؟

بورسان - مهدی واعظی : این روزها که بحث فروش اوراق دولتی بسیار داغ شده است، بهتر است نگاهی به یکی از بزرگ‌ترین خریداران این اوراق یعنی صندوق‌های درآمد ثابت بیاندازیم. بر اساس داده‌های موجود در سایت Fipiran در هفته گذشته و آخرین درصد تخصیص دارایی آنها خالص ارزش دارایی‌های این صندوق‌ها در مجموع به بیش از ۳۷۰ هزار میلیارد تومان یعنی بیش از ۹ درصد نقدینگی کشور می‌رسد. برای این‌که اهمیت این عدد بهتر درک شود باید به این موضوع توجه داشت که ارزش تجمیعی خالص دارایی‌های این صندوق‌ها تقریبا با کل ارزش بازار بانک‌های بورسی برابری می‌کند.

سهم سهام از صندوق‌های دارایی‌ ثابت

طبق داده‌های موجود، صندوق‌های درآمد ثابت به طور میانگین حدود ۱۲ درصد از دارایی‌های خود را به سهام اختصاص داده‌اند که این نسبت معادل ۴۴ هزار میلیارد تومان است. با توجه به ابلاغیه سازمان بورس در اسفند ماه ۱۳۹۹، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت موظف هستند تا پایان سال ۱۴۰۰، حداقل ۱۵ درصد کل ارزش دارایی‌های خود را به سهام تخصیص دهند. همچنین این صندوق‌ها موظف‌اند هر فصل ۳ درصد به سهم دارایی‌های سهامی خود بیفزایند. افزایش‌های مذکور می‌بایست در نهایت تا پایان سال به 15 درصد منتج شود و در حال حاضر هم به موجب این قانون صندوق‌ها حداقل موظف اند دست کم 9 درصد از خالص ارزش دارایی‌های خود را به سهام تخصیص دهند. اما بررسی جزئی دارایی‌های صندوق‌ها نشانگر این موضوع است که حدود 23 درصد صندوق‌ها این حدنصاب را رعایت نکرده‌اند.

نکته جالبی در این رابطه آن است که صندوق‌های تصمیم ، فراز اندیش نوین ، گسترش فردای ایرانیان و صنعت و معدن بالای ۲۳ درصد از پرتفوی خود را به سهام اختصاص داده‌اند. در سمت مقابل صندوق‌های همانند اتحاد آرمان اقتصاد ، مانی ، ویستا و همای آگاه تقریبا هیچ بخشی از پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را به سهام تخصیص نداده‌اند که بدیهتا خلاف ابلاغیه سازمان بورس است.

چقدر از سبد درآمد ثابت‌ها اوراق است؟

ارزش کل دارایی‌های تخصیص داده شده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت به اوراق بدهی، بالای ۱۷۵ هزار میلیارد تومان است که این عدد برابر با ۴۷ درصد از ارزش دارایی‌های تجمیعی این صندوق‌هاست. به طور میانگین هر کدام از صندوق‌ها به صورت متوسط حدود ۵۰ درصد از دارایی‌های خود را به این کلاس دارایی اختصاص داده‌اند.

در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت، صندوق‌های نامی مفید ، فیروزه آسیا و حامی بالاترین درصد تخصیص در اوراق مشارکت را مشاهده می‌کنیم؛ درصد تخصیص در این صندوق‌ها به بالای ۸۵ درصد می‌رسد. در سمت مقابل صندوق‌های نوع دوم کارا زیر یک درصد خالص ارزش دارایی‌های خود و صندوق‌های اتحاد آرمان و سپر سرمایه بیدار زیر ۲۰ درصد از دارایی‌های تحت اختیار خود را به این کلاس دارایی اختصاص داده‌اند.

پول صندوق‌ها در بانک

حال با بررسی درصد تخصیص دارایی‌های این صندوق‌ها به سپرده‌های بانکی متوجه خواهیم شد که این صندوق‌ها به طور متوسط (میانگین ساده) ۱۲ درصد از دارایی‌های خود را به سپرده بانکی تخصیص می‌دهند. با توجه به اینکه بالای ۱۴۴ هزار میلیارد تومان از دارایی‌های این نوع صندوق‌ها به سپرده اختصاص دارد، بنابراین به صورت موزون بالای ۳۸ درصد از دارایی‌های تحت اختیار صندوق‌های درآمد ثابت در سپرده‌های بانکی سکنی گزیده‌اند. نکته‌ای که در خصوص درصد تخصیص این پارامتر در صندوق‌ها وجود دارد آن است که صندوق‌های اتحاد آرمان اقتصاد حدود ۸۰ درصد، نوع دوم کارا بالای ۶۵ درصد و سپر سرمایه بیدار بالای ۶۵ درصد از خالص ارزش دارایی‌های خود را در سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در آن سر طیف صندوق‌های فیروزه ، نامی مفید و حامی زیر ۲ درصد از خالص ارزش‌های خود را در سپرده بانکی سپرده کرده‌اند.

یکی دیگر از موضوعات حائز اهمیت در این باب میزان اختصاص نقدینگی این نوع صندوق‌ها به سپرده بانکی است. اهمیت این موضوع از این منظر بالا است که سپرده بانکی مقصد سرمایه‌گذاری خارج از بازار سرمایه محسوب می‌شود.