سیگنال طلا و مس به آینده اقتصاد جهانی

بورسان-سروش بهرامی: همین اقدامات باعث شد که بازارهای مالی و کالایی دنیا با کاهش نسبتا شدیدی مواجه شوند که نگرانی بابت ایجاد یک رکود اقتصادی را افزایش داد. هرچند که آمارهای بیکاری به عنوان یکی از نشانه‌های شروع رکود در ماه‌های گذشته وضعیت خوبی را پشت سر گذاشته‌اند،‌ اما نگاهی به روندهای گذشته نشان می‌دهد که شروع رکود اقتصادی به مرور و با تاخیر زمانی خود را در پارامترهای اقتصاد کلان نشان می‌دهد.

در این بین اما یک شاخص دیگر وجود دارد که از آن برای سنجش سلامت اقتصاد جهانی استفاده می‌شود. نسبت قیمت مس به طلا که در آن از روند قیمتی دو فلز بسیار حیاتی استفاده می‌شود، شاخصی است که می‌تواند سیگنال‌های مهمی را از آینده اقتصاد مخابره کند.

چرا طلا و مس؟

طلا از دیرباز همواره به عنوان یکی از امن‌ترین دارایی‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و رابطه معکوسی با شرایط اقتصاد جهانی دارد. هر زمان که اقتصاد در وضعیت مناسبی قرار می‌گیرد و تنش مهمی آن را تهدید نمی‌کند، طلا وارد فاز رکودی و یا ریزشی قرار می‌گیرد و سرمایه‌ها اغلب به سمت بازارهای دیگر حرکت می‌کند اما زمانی که وضعیت اقتصادی و یا سیاسی دنیا ملتهب شده و چشم‌انداز نگران کننده‌ای ایجاد می‌شود، سرمایه‌گذاران این فلز را به عنوان یک دارایی امن برای پوشش تورم یا هرگونه تهدید دیگری انتخاب می‌کنند که باعث می‌شود به واسطه افزایش تقاضا، با رشد قیمتی همراه شود.

فلز سرخ که در دنیا با عنوان دکتر مس شناخته می‌شود، شرایط متفاوتی از طلا را دنبال می‌کند. این فلز که تقریبا در اکثر صنایع از جمله صنایع ساختمانی، تکنولوژی، خودروسازی و... مورد استفاده قرار می‌گیرد، با بهبود شرایط اقتصادی و توسعه صنایع با افزایش تقاضا همراه می‌شود و می‌تواند قیمت‌های بالایی را تجربه کند اما هر زمان که دنیا به سمت یک رکود حرکت کرده است، به دلیل کاهش فعالیت‌های اقتصادی، با کاهش قیمت همراه شده است.

بنابراین استفاده از نسبتی که قیمت هردو فلز (مس و طلا) را مورد استفاده قرار می‌دهد، می‌تواند با دقت بالایی از آینده اقتصاد خبر دهد. در ادامه به روند تاریخی این نسبت و مقایسه آن با نرخ بازده ۱۰ ساله آمریکا که شاخصی برای چشم‌انداز تورم است، خواهیم پرداخت تا دریابیم که چشم‌انداز اقتصاد جهانی به چه سمت و سویی حرکت می‌کند.

تاریخ دوباره تکرار می‌شود؟

در تصویر زیر نمایی از روند حدودا ۲۲ ساله از نسبت قیمت مس به طلا و همچنین نرخ اوراق قرضه ۱۰ ساله آمریکا وجود دارد که نشان دهنده رابطه جالبی بین این دو شاخص است. همانطور که در تصویر مشخص شده است، افزایش و کاهش نسبت قیمت به مس همواره منجر به واکنش نرخ اوراق قرضه ۱۰ ساله آمریکا در همان جهت شده است. دلیل این موضوع نیز مشخص است، هر زمان که این نسبت افزایش یابد یا به دلیل رشد قیمت مس بوده یا کاهش قیمت طلا که هردو از بهبود تولید و تقاضای اقتصاد جهانی دارد که در نهایت منجر به افزایش تورم می‌شود. (افزایش نرخ بهره اوراق قرضه بلندمدت نشان از افزایش انتظارات تورمی دارد).

بنابراین طبق روند این دو شاخص می‌توان برآیندی از وضعیت تورمی آینده داشت. در قسمت‌هایی که در تصویر مشخص شده است (نقاط ۱ و ۲ و ۳)، ابتدا نسبت قیمت مس به طلا یک قله را ایجاد کرده و نرخ اوراق قرضه ۱۰ ساله نیز به دنبال آن رشد کرده است و هر زمان که این قله به ثبت رسیده و روند نزولی به خود گرفته است، نرخ اوراق نیز کاهشی شده که نشان از تعدیل انتظارات تورمی و در ادامه کاهش تورم شده است.

حال در نقطه ۴ که در زمان حال قرار دارد، نسبت مس به طلا پس از رشدی که از ابتدای سال ۲۰۲۰ داشته، قله‌ای را ثبت کرده و وارد روند نزولی شده است درحالی که نرخ اوراق قرضه ۱۰ ساله هنوز این ریزش شدید را دنبال نکرده است. در صورتی که همچون دفعات قبلی این موضوع دوباره تکرار شود، نشان از کاهش انتظارات تورمی دارد که دلیل اصلی آن نیز به اتخاذ سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو برمی‌گردد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که احتمالا برای مدتی، تورم کنترل شده و از نرخ رشد قدرتمند اخیر آن کاسته شود اما سوال این است که آیا این اتفاق منجر به رکود خواهد شد یا خیر؟

رکود در کمین اقتصاد جهانی؟

برای پاسخ به این سوال نیاز است که پارامترهای مختلفی همچون نرخ بیکاری و نرخ‌های اوراق قرضه مورد بررسی قرار بگیرد اما یکی از شاخص‌های مهم در این زمینه، اختلاف نرخ سررسید اوراق قرضه ۱۰ ساله با اوراق قرضه ۲ ساله آمریکاست.

هر زمانی که نرخ اوراق ۱۰ ساله از ۲ ساله کمتر شود، سیگنالی از احتمال ورود اقتصاد به دوران رکودی به بازارها مخابره می‌کند. اکنون مدتی می‌شود که این اتفاق افتاده و نرخ سررسید اوراق ۲ ساله از نرخ اوراق ۱۰ ساله پیشی گرفته است که می‌تواند نشانه‌ای از احتمال ورود به یک دوران رکودی برای اقتصاد جهانی باشد.

شاید فعلا برای رای قطعی به ورود دنیا به یک دوران رکودی کار سختی باشد زیرا شرایط اقتصادی و سیاسی به گونه‌ای پیش می‌رود که ممکن است فضا را تغییر دهد اما نشانه‌ها به صورت آهسته از احتمال بالای رکود خبر می‌دهند.