قیمت نان بعد از حذف یارانه چقدر می‌شود؟

بورسان: مصرف سرانه مصرف نان در ایران ۱۶۰ کیلوگرم است بیش از ۶ برابر متوسط جهانی است. این ارقام نشان از اهمیت نان در سفره ایرانی‌ها دارد، موضوعی که حساسیت زیادی در خصوص تغییر قیمت آن ایجاد کرده است.
با وجود این حساسیت بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت نان طی کمتر از دو دهه بیش از ۴۳ برابر شده است. البته این پایان افزایش قیمت‌ها نیست، دولت اعلام کرده که قرار است یارانه نان را به طور کل حذف کند و این می‌تواند قیمت‌های کنونی را چهار برابر کند. همین حالا این موضوع به رشد چشم‌گیر قیمت نان فانتزی و ماکارونی منجر شده است، با این حال وزیر اقتصاد گفته است فعلا افزایش نرخ‌ها شامل نان‌های سنتی نخواهد شد و اجازه افزایش پرداخت از جیب مردم در مورد نان سنتی تا پایان سال ۱۴۰۱ داده نخواهد شد. فروش نان کارتی از کدام شهر آغاز می‌شود؟
اما دولت‌ها با استفاده از چه ابزاری قیمت نان، این استراتژیک‌ترین ماده غذایی را طی این سال‌ها با این شدت افزایش داده‌اند و در پایان سال باید منتظر چه قیمت‌هایی برای نان‌های سنتی باشیم؟

جهش قیمت نان در دولت احمدی‌نژاد

قیمت نان در دولت احمدی‌نژاد بخصوص در دولت دهم و با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها با جهش چشم‌گیری مواجه شد. به طوریکه تنها با گذشت یک سال از اجرای این طرح طرح قیمت نان لواش از ۳۰ تومان به ۱۲۵ تومان رسید و بیش از ۴ برابر شد. دیگر انواع نان رشد قیمت مشابهی را تجربه کردند. در نهایت اینگونه شد که احمدی نژاد که دولت را با نان لواش ۱۵ تومانی تحویل گرفته بود آن را با قیمت ۱۶۰ تومان در سال ۹۲ به روحانی تحویل داد؛ این یعنی رشد بیش از 10 برابری قیمت‌ها ظرف 8 سال بود. در آن سال‌ها اعلام شد که هزینه رشد قیمت نان در یارانه نقدی که پرداخت آن از سال ۸۹ آغاز شده بود، در نظر گرفته شده است. علاوه بر این این اصلاح قیمت نان به کاهش دور ریز و افزایش کیفیت آن منجر شد.

قیمت نان در دولت روحانی

در دولت یازدهم قیمت نان تنها یکبار و آن هم در آذر ماه سال ۹۲ تغییر کرد و تا شروع دولت دوازدهم در سال 96 ثابت ماند. اما در دولت دوازدهم قیمت‌ها چند باری افزایش یافت. در نهایت دولت روحانی در حالی به پایان رسید که قیمت نان تقریبا ۵ برابر شده و قیمت نان بربری از ۵۰۰ تومان به ۲۵۰۰ تومان، قیمت نان سنگک از ۶۰۰ تومان به ۳۰۰۰ تومان و قیمت نان لواش از ۱۶۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته بود. افزایش نرخ نان همراستا با افزایش نرخ تورم بود. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در دو دولت روحانی به طور متوسط قیمت‌ها 5 برابر شده است.
البته این رشد قیمت در حالی رخ داد که افزایش یارانه نقدی متناسب با آن رخ نداد. میزان یارانه نقدی همان ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان دولت احمدی نژاد باقی ماند و البته از سال ۹۸ با کاهش یارانه بنزین به ۶ دهک جامعه به طور متوسط ماهانه ۴۶ هزار تومان پرداخت شد. در واقع میزان پرداختی دولت طی 8 سال ۲ برابر شد و از میزان تورم و رشد عمومی قیمت‌ها به شدت عقب ماند.

خرید نان با کارت نان

حالا اما خبرها نشان از جهش دیگری در قیمت نان دارد. دولت اعلام کرده که ارز ۴۲۰۰ تومانی را که به واردات گندم اختصاص می‌داد را حذف خواهد کرد. اولین داده‌های منتشر شده در سامانه کدال نشان می‌دهد که برای شرکت‌های مصرف‌کننده آرد قیمت این کالا ۴ برابر شده است. این موضوع خود در قیمت انواع بیسکویت و کیک و ... نشان داده است.
با این حال دولت مدعی است که با ارائه کارت نان اجازه نخواهد داد افزایش قیمت نان سرباری برای کشور شود. مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته مردم می‌توانند با کارت نان، نان را با قیمت فعلی از نانوا بخرند و بعدا دولت مابه‌التفاوت قیمت واقعی و قیمت یارانه‌ای نان را به نانوا پرداخت می‌کند. به عبارتی در این شیوه خرید نان، همان قیمت قبلی نان از کارت نان افراد کسر می‌شود، ولی به نانوا قیمت جدید پرداخت می‌شود.

با این حال به نظر می‌رسد با اجرای چنین طرحی دو نرخی شدن نان غیرقابل اجتناب است و افرادی که به هر دلیلی کارت نان به همراه ندارند مجبور خواهند بود، چندین برابر قیمت‌های کنونی برای آن بپردازند. همچنین بعید به نظر می‌رسد این کارت مشمول خرید نان‌های کارخانه‌ای که در سوپرمارکت‌ها به فروش می‌رسد بشود.

قیمت نان چقدر خواهد شد؟

بر اساس اطلاعات موجود قیمت هر کیلو آرد به حدود ۱۸ هزار تومان رسیده است. اما با افزایش قیمت آراد آیا قیمت نان گران می‌شود؟

واقعیت ماجرا این است که اگر هیچ سوبسیدی از سمت دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت نان در نظر گرفته نشود قیمت نان سنگگ از ۳ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان، قیمت نان بربری از ۲ هزار تومان به ۸۵۰۰ تومان و قیمت نان لواش از ۶۰۰ تومان به حدود ۲۶۰۰ تومان خواهد رسید.