پشت پرده جنگ استراتژیک آمریکا و چین بر سر تایوان

بورسان - مهدی واعظی : یک اقتصاددان ارشد چینی در یک گروه تحقیقات دولتی از مقامات ارشد چینی گفت در صورتی که ایالات متحده، چین را با تحریم‌هایی مشابه تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه تحریم کند، باید شرکت تولید نیمه هادی TSMC در تایوان را به تصرف چین دربیاید.

ارزش یک شرکت برابر با سرنوشت یک ملت

به گزارش بلومبرگ چن ونلینگ، اقتصاددان ارشد مرکز تبادلات اقتصادی بین‌المللی چین، گفت: اگر آمریکا و بلوک غرب تحریم‌های مخربی مانند تحریم‌های روسیه علیه چین اعمال کند، ما (چین) باید تایوان را بازیابی کنیم. این گروه تحقیقاتی توسط کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی که برترین آژانس برنامه‌ریزی اقتصادی چین است، نظارت می‌شود.

چن در سخنرانی ماه گذشته خود به میزبانی موسسه مطالعات مالی Chongyang در دانشگاه رنمین که سه‌شنبه توسط وبسایت خبری ملی‌گرای Guancha به صورت آنلاین منتشر شد، گفت: «برای بازسازی زنجیره صنعتی و زنجیره تامین، ما (چین) باید شرکت TSMC را تصرف کنیم.» او افزود: «شرکت TSMC قصد دارد با احداث 6 کارخانه در خاک آمریکا به بازار این کشور ورود کند و ما نباید اجازه دهیم تمام اهداف انتقال این شرکت محقق شود.»

نظرات فوق برخی از برجسته‌ترین اظهاراتی است که تاکنون منتشر شده است و اینها نشان می‌دهند چگونه صنعت تراشه تایوان میان سیاست‌گذاران پکن به عنوان یک دارایی استراتژیک کلیدی گمارده می‌شود که به واسطه تشدید تنش‌ها و رقابت بین دو اقتصاد بزرگ جهان اهمیت بسیار بالایی پیدا کرده است. البته این بین نباید از تاثیری که شروع جنگ روسیه و اکراین روی سیاست‌گذار چینی گذاشته است، غافل شویم. چراکه این اتفاق سبب شده است پکن این جسارت را پیدا کند که رویکردی جسورانه‌تر در رابطه با تایوان اتخاذ کند.

چرا شرکت TSMC مهم است؟

TSMC بزرگترین تولیدکننده قراردادی نیمه هادی‌ها در جهان است که بر اساس آخرین آمارهای رسمی حدود 56 درصد از کل سهم بازار صنعت نیمه‌هادی جهان را در اختیار دارد. این صنعت کاربردهای وسیعی در صنایع استراتژیک جهان دارد که از این میان می‌توان به صنایع نظامی، موشک‌سازی، خودروسازی و صنعت وسیع تکنولوژی اشاره کرد که نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهان دارد.

از مشتریان این شرکت می‌توان به شرکت اپل اشاره کرد که تراشه‌های محصولات آیفون آن به تراشه‌های تایوانی متکی است. از میان دیگر شرکت‌هایی که تولیدات‌شان متکی بر این شرکت است می‌توان به شرکت‌های کوالکوم‌ (یکی از بزرگترین شرکت‌های صنعت چیپست‌سازی) و انویدیا اشاره داشت.

بحران صنعت نیمه‌هادی دنیا را تهدید می‌کند

کشورهایی از جمله ایالات متحده آمریکا و آلمان برای کمک به کاهش چالش‌ها در تولید چیپ‌ست‌های الکترونیکی با مقامات تایوان تماس گرفتند. کمبود حاصل شده در نتیجه افزایش تقاضا برای لوازم الکترونیکی در طول همه‌گیری کووید-19 بود و با جنگ تجاری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا با چین تشدید شد.

در وصف بیشتر اهمیت این حوزه می‌توان به بحران اخیر کمبود جهانی نیمه هادی‌ها اشاره کرد که به واسطه آن در سال‌های اخیر چندین خودروساز مجبور به توقف تولید شدند. کمبود نیمه هادی ها علاوه بر اینکه باعث توقف برخی از خودروسازی‌ها شده، سبب تاخیر در ارسال کنسول‌های بازی و گوشی‌های هوشمند هم شده است.

واشنگتن و بروکسل متوجه این واقعیت شده‌اند که قاره‌هایشان در بخش‌های کلیدی و استراتژیکی از صنایع خود به تعداد انگشت شماری از مناطق و شرکت‌های شرقی وابسته است. در این میان قابل توجه‌ترین کشور تایوان است. این منطقه بشدت مهم ژئوپلیتیکی به دلیل روابط پرتنش تاریخی با حکومت چین و حمله روسیه به همسایه کوچکتر خود با شرایط بسیار پرالتهاب و متزلزلی همراه شده است. از طرفی حمله روسیه به اوکراین سبب شده است که حکومت چین جسارت بیشتری برای رویارویی نظامی و تصرف کشور تایوان پیدا کند. همین موضوع دولت تایپه را یه تکاپو انداخته است تا راهی برای دفاع از خود در مقابل حمله احتمالی حکومت کمونیستی چین پیدا کند.

اهمیت تایوان در یکی از استراتژیک‌ترین صنایع جهان

کشور تایوان با دراختیار گرفتن 63 درصد از سهم از بازار این صنعت بااختلاف جایگاه اول را در این صنعت در اختیار گرفته است و فاصله معنادار ۴۵ درصدی را با کره‌جنوبی که کشور دوم محسوب می‌شود، دارد. بخش اعظم اهمیت کشور تایوان بر بازار و صنعت نیمه‌هادی‌ها معطوف به سهم از بازار بالای شرکت TSMC است اما نمی‌توان شرکت UMC را نادیده گرفت که 7 درصد از کل این صنعت را در اختیار دارد.

برخی از کشورها برنامه‌های برای افزایش میزان تولید و خودکفایی خود در این صنعت استراتژیک برنامه‌های جدی دارند که از این میان می‌توان به چین اشاره کرد. در ادامه به شرح این موضوع و اتفاقاتی که پیرامون آن در حال رخ دادن است، خواهیم پرداخت.

افزایش تنش‌ها میان بلوک غرب و شرق

پس از وقوع حمله روسیه به اوکراین، آمریکا و سایر کشورها شروع به اعمال تحریم‌های سختی علیه روسیه کردند. از طرف دیگر رویکرد چین در قبال همسایه کوچک خود یعنی تایوان را داریم. به عقیده پکن تایوان بخشی از قلمرو واحد چین است و در صورت لزوم باید به زور تصرف شود. در حالی که دولت تایپه ادعا می‌کند، یک کشور مستقل است و نیاز است تا جامعه جهانی این مهم را به رسمیت بشناسد.

شی جین‌پینگ، رئیس جمهور چین، مدت‌ها است به دنبال دستیابی به خودکفایی فناوری بوده و از لیو هه، تزار اقتصادی (وزیر اقتصاد) خود درخواست کرده اقدامات جدی در این حوزه انجام دهد تا با هدف کمک به سازندگان تراشه داخلی چین بتواند بر تحریم‌های آمریکا بر این صنعت غلبه کند. تحریم‌های فوق‌الذکر در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ شروع شدند و مانع تلاش‌های بلندمدت سازندگان تراشه از جمله شرکت فناوری‌های Huawei Technologies Co.’s HiSilicon و Semiconductor Manufacturing International شده است تا به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تری همچون ساخت ویفر حرکت نکنند.

در همین حین رئیس جمهور آمریکا، جو بایدن اعلام کرده است که قصد دارد 52 میلیارد دلار به تحقیق، توسعه و تولید نیمه هادی‌های داخلی به عنوان بخشی از لایحه رقابت گسترده آمریکا با چین اختصاص دهد که هنوز در انتظار تصویب است. در سوی دیگر، 27 کشور عضو اتحادیه اروپا، پیشنهاد اخیر کمیسیون اروپا به ارزش 48 میلیارد دلار را برای افزایش ظرفیت تراشه های بلوک بررسی می کنند. اگر اعداد ذکر شده را کنار عددی که کشور چین قصد دارد به این حوزه تخصیص دهد بگذاریم متوجه خواهیم شد که بنظر می‌رسد حکومت چین عزم جدی برای خودکفایی در این صنعت دارد. کشور چین قصد سرمایه گذاری 150 میلیارد دلاری در این حوزه دارد که از مجموع رقم تخصیصی آمریکا، اروپا، هند و ژاپن بیشتر است.

غش مصلحتی اروپا به سمت تایوان

اما اروپا موضعی متفاوت با ایالات متحده را اتخاذ کرده است. وانگ می‌هوا، وزیر اقتصاد تایوان در خلال گفتگوهایی سطح بالا در روز پنجشنبه به یک مقام ارشد اتحادیه اروپا گفت که تایوان همچنان یک شریک قابل اعتماد برای صنعت تراشه جهانی خواهد بود و به ثبات زنجیره تامین کمک خواهد کرد. اتحادیه اروپا از تایوان تقاضای ساخت کارخانه‌هایی در خاک قاره اروپا شده است اما تایوان با فشارهای بی‌امانی که از سوی چین تحمل می‌کند، ادعا کرده است که جزیره تایوان متعلق به خود است.
وانگ تاکید کرد که تایوان همچنان شریک جهانی قابل اعتماد صنعت نیمه هادی خواهد بود و به ثبات زنجیره تامین کمک خواهد کرد.

نمایندگان TSMC از اظهار نظر درباره اظهارات چن خودداری کرد. گزارش‌های رسانه‌ها هم گفته‌اند که TSMC شش کارخانه تراشه را در ایالات متحده می‌سازد، اما این شرکت تاکنون تنها یک مورد را اعلام کرده است. جالب اینجاست برای ساخت و ساز احتمالی این پروژه، شرکت TSMC زمین بیشتری خریداری کرده است. این موضوع می‌تواند تنش‌ها میان حکومت چین و تایوان را به حداکثر برساند.

با توجه به اینکه ایالات متحده و سایر کشورها پس از حمله روسیه به اوکراین در ماه فوریه، تحریم‌های اقتصادی شدیدی را علیه روسیه اعمال کردند، مشخص نیست سناریویی که چن توصیف کرد چگونه رخ خواهد داد. پکن ادعا می‌کند تایوان بخشی از قلمرو خود است که در صورت لزوم باید با زور تحت کنترل درآید، در حالی که دولت در تایپه منکر این ادعا می‌شود و می‌گوید که در حال حاضر یک کشور مستقل بالفعل است که نیاز به شناسایی گسترده‌تر بین‌المللی دارد.

منابع : بلومبرگ، سی‌ان‌بی‌سی، ترندفورس، رویترز، استاتیستیکا، نیکی ژاپن