واقعا قیمت نفت چقدر بالاست؟

جان کمپ؛ ستون‌نویس رویترز

بورسان: سیگنال قیمت بستگی به سطح واقعی قیمت‌های تعدیل‌شده با تورم و همچنین مقدار تغییر در مقایسه با سال‌های اخیر دارد.

از نظر میزان تغییر، قیمت‌ها در حال حاضر سیگنال قوی در مورد نیاز به افزایش تولید و کاهش مصرف می‌دهند، زیرا بهبود تقاضا پس از رکود ناشی از کرونا در سال گذشته از عرضه پیشی گرفته است.

قیمت هر بشکه نفت برنت بیش از 82 دلار در هر بشکه معامله می‌شود، در حالی که در پایان ماه مشابه سال گذشته کمتر از 38 دلار بود که یکی از سریع‌ترین افزایش قیمت‌ها (بیش از ۱۰۰ درصد) طی سه دهه گذشته است.

افزایش سریع قیمت مشخصه سال اول تغییر فاز چرخه‌های رکود به رونق است. هنگامی که مصرف مجدداً افزایش می‌یابد و از روند رو به رشد خود خارج می‌شود، در‌حالی‌که تولیدکنندگان به خاطر خاطرات رکود اخیر همچنان از تولید خودداری می‌کنند.

چرخش از قیمت پایین (یا کاهش قیمت‌ها) به قیمت بالا (یا افزایش قیمت‌ها) به تولیدکنندگان سیگنال می‌دهد که از کاهش به سمت افزایش تولید حرکت کنند و مصرف‌کنندگان به جای مصرف بی‌محابا صرفه‌جویی پیشه کنند.

اما از نظر سطح قیمت‌ها‌ی واقعی، تعدیل‌شده با تورم‌، سیگنال فعلی به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ضعیف‌تر و مبهم‌تر است. در دوره‌های اخیر که ارزش دلار مدام در حال کاهش بوده، قیمت اسمی نفت باید دائما افزایش پیدا می‌کرد. این تأثیر در دوره‌های 2-3 ساله نسبتاً ناچیز است، آنقدر کوچک که می‌توان از آن چشم‌پوشی کرد، اما در افق‌های 5 تا 20 ساله به طور فزاینده‌ای قابل توجه می‌شود.

از زمانی که قیمت نفت به بیش از 140 دلار در بشکه در سال 2008 رسید، دلار تقریباً یک چهارم قدرت خرید مصرف‌کننده خود را از دست داده است. اگر قیمت‌های برنت در سال 2008 با قدرت خرید دلار در سال 2021 تعدیل شود، قیمت‌ها به بیش از 180 دلار در هر بشکه می‌رسد.

بنابراین، هرچند قیمت نفت از نظر مقدار رشد بسیار گران شده، اما نسبت به میانگین تاریخ جدید خود چندان هم بالا نیست که انگیزه سرمایه‌گذاری بلندمدت را ایجاد کند. البته باید در نظر داشت که قیمت‌های نفت پیش از دهه ۹۰ بسیار پایین بوده و عملا میانگین بلندمدت را منحرف می‌کند؛ لذا نفت نسبت به میانگین قیمت خود در سه دهه اخیر چندان هم بالا نیست و شاید نوبت تغییر رفتار تولیدکننده و مصرف‌کننده است.