سفر بایدن به عربستان و سرنوشت برجام

بورسان: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده در منطقه خاورمیانه به دنبال چیست؟ این سفر در شرایطی انجام می‌‌شود که دولت‌های ایالات متحده از زمان اوباما تا امروز به دنبال خروج نیروهای نظامی خود از منطقه و تمرکز بر مهار چین هستند. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، نمونه بارز گرایش آمریکا به کاهش حضور نظامی در منطقه غرب آسیاست.

پرسشی که اکنون مطرح می‌شود این است که معنای این خروج چیست و آیا گرایش آمریکا به خروج نظامی از منطقه به معنای رها کردن این منطقه کلیدی و حساس در جهان است؟

بایدن در یادداشتی که پیش از انتخابش به‌عنوان رئیس جمهور در مجله «فارن افرز» منتشر شد به این پرسش اینگونه پاسخ می‌دهد که استفاده از نیروی نظامی در منطقه باید آخرین گزینه باشد نه اولین گزینه.

به عبارت دیگر ایالات متحده به دنبال اعمال سیاستی است که در ادبیات روابط بین‌الملل از آن به‌عنوان «offshore balancing» یا «موازنه فراساحلی» یاد می‌شود. شارحان اصلی این نظریه، نئورئالیست‌هایی مانند استفان والت و جان مرشایمر، نظریه‌پرداز روابط بین‌الملل هستند.

آنان بر این باورند که ایالات‌متحده به جای اعزام نیروهای نظامی به خاورمیانه می‌تواند از متحدان منطقه‌ای خود با هدف ایجاد موازنه قوا در منطقه استفاده کند؛ موازنه‌ای که به باور رئالیست‌ها اگر بر هم بخورد خطر بروز جنگ وجود دارد. به عبارت ساده‌تر، واشنگتن باید بتواند با کمک به متحدانش مانع از شکست آنان شود، اما همزمان از اعزام نیروهای گسترده نظامی به این مناطق نیز خودداری کند.

اکنون و در میانه مذاکرات برجام، سفر منطقه‌ای بایدن به عربستان، کشوری که روزی دولت آن را «دولت منفور» توصیف کرده بود معنای خاصی پیدا می‌کند.

بایدن که قرار است به در جریان این سفر منطقه‌ای به فلسطین اشغالی نیز سفر کند، تلاش خواهد کرد تا با ایجاد اتحاد میان تل آویو و ریاض، توازن قوای آنان در برابر ایران را حفظ کند؛ موضوعی که شاید بتواند تا حدودی نگرانی این دو رژیم از برنامه هسته‌ای ایران را کاهش دهد تا بایدن بتواند با خاطری آسوده‌تر به مذاکرات احیای برجام بازگردد.