راهکار عجیب ونزوئلا برای تقویت پول ملی

بورسان: برای سال‌ها به دلیل بی‌ارزش شدن بولیوار ونزوئلا، پول ملی این کشور کم‌کم کنار گذاشته شد و مردم این کشور عادت کردند از دلار آمریکا و برخی ارزهای دیگر همچون پزوی کلمبیا برای معاملات روزمره خود استفاده کنند.

اما رژیم سوسیالیستی که هیچگاه تمایلی به سپردن کامل اقتصاد خود به دلار نداشت، اکنون در تلاشی غافلگیرکننده برای احیای پول ملی است. دولت به افزایش صادرات نفت که موجب رشد اقتصادی می‌شود و به ثابت ماندن نرخ ارز کمک می‌کند تکیه کرده است و با اعمال مالیات ۳ درصدی بر خریدهای دلاری در مغازه‌ها، رستوران‌ها و خواربارفروشی‌ها ونزوئلایی‌ها را تحت فشار قرار داده تا بیشتر از بولیوار استفاده کنند.
یک مطالعه انجام شده توسط یک شرکت خصوصی نشان می‌دهد که در روزهای پس از اعمال این مالیات، تغییر جزئی در استفاده از دلار وجود داشته است.

این اقدام نشانه آن است که نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا پس از یک سری اصلاحات در بازار آزاد، به طور فزاینده‌ای مطمئن است که اقتصاد بر پایه‌های محکمی قرار دارد و ونزوئلایی‌ها بر این باورند که دولت او موفق خواهد شد از بازگشت آن نوع تورمی که سال‌ها کشور را ویران کرده بود، جلوگیری کند. اما این یک استراتژی پرخطر است که با توجه به مدت و عمق فروپاشی اقتصاد ونزوئلا (که بدترین در نیمکره غربی طی چند دهه اخیر بوده است) و ضعف اعتماد مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.

جورجیو کانتو، اقتصاددان ارشد Ecoanalitica، مؤسسه مشاوره مستقر در کاراکاس که این مطالعه را انجام داده است گفت: «این مالیات، کسب‌و‌کار را بیشتر به سمت غیررسمی شدن سوق می‌دهد و استراتژی دولت برای مبارزه با تورم را تضعیف می‌کند. شرکت‌ها و افراد برای انجام پرداخت‌ها، بولیوار بیشتری تقاضا خواهند کرد که ممکن است فشار بیشتری را در بازار ارز ایجاد کند». کانتو گفت: «اگر این فشار بیش از توان بانک مرکزی باشد، شاهد افزایش نرخ ارز خواهیم بود. این می‌تواند مانع از بهبود اولیه شود که هنوز بسیار شکننده است».

طی شش ماه گذشته، بولیوار در برابر دلار ۷ درصد کاهش یافته است، پول ملی ونزوئلا هر سال تقریباً تمام ارزش خود را از دست می‌داد و باعث شد بانک مرکزی از سال ۲۰۰۸ تا کنون ۱۴ صفر از آن حذف دهد. دولت راه درازی برای رسیدن به این دارد که مردم به اندازه کافی به ارز کشورشان اعتماد کنند تا از دلار استفاده نکنند. به ویژه در شرایطی که بر اساس شاخص Bloomberg Cafe con Leche، تورم ونزوئلا همچنان حدود ۹۹ درصد است.

دانیل کادناس، اقتصاددان و استاد دانشگاه مرکزی ونزوئلا، با اشاره به مواردی مانند کشور پرو که در آن علیرغم چندین دهه مبارزه، استفاده از دلار همچنان رایج است، گفت: «سیاست‌گذاران به اشتباه تصور می‌کنند که زمانی که تورم تحت کنترل باشد، امکان بازگشت از دلاری شدن وجود دارد». وی گفت: دلاری شدن معکوس نخواهد شد. هزینه‌ای که برای بازیگران اقتصادی در بولیوار به همراه دارد، بیشتر از منافع آن است. تا زمانی که این وضعیت باقی بماند، دلاری شدن اقتصاد ادامه خواهد داشت».

به گفته اقتصاددانان، دولت به جای حذف کامل دلار، احتمالاً در تلاش است تا تعادلی بین استفاده از این دو ارز ایجاد کند.
برای بسیاری از کسانی که به دلار آمریکا عادت کرده‌اند، این مالیات یک شوک بود. حتی خود مادورو مردم ونزوئلا را به پذیرش استفاده از دلار سوق داده بود، که به خروج کشور از دوره ابرتورم کمک و خریدهای روزمره را آسان‌تر کرد.

دولت توضیح اندکی برای چرایی نیاز به مالیات ارائه کرده است، اگرچه مقامات بارها قول داده‌اند که از بولیوار دفاع کنند و علیرغم لابی‌گری از سوی رهبران تجاری، در برابر دلاری کردن سیستم مالی مقاومت کرده‌اند.

این مالیات در ۲۸ مارس (حدود یک ماه پیش) معرفی شد و عدم ارائه اطلاعات کافی در مورد نحوه اعمال آن باعث سردرگمی شد. بر اساس برآوردهای Consecomercio، بزرگترین انجمن تجاری ونزوئلا نیمی از کسب‌وکارها یک ماه پس از راه‌اندازی آن نتوانستند آن را دریافت کنند.
برخی از فروشگاه‌ها به طور موقت دریافت دلار را متوقف کردند. برخی دیگر دستور رسمی دولت را به نمایش گذاشتند تا خریداران شکاک را متقاعد کنند که این مالیات واقعی است. مشتریان قبل از تصمیم‌گیری برای خرید از این فروشگاه‌ها می‌پرسیدند که آیا این مالیات اعمال می‌شود یا خیر. بر اساس مطالعه Ecoanalitica، درصد خریدهای انجام شده با دلار به پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۱۹ رسیده است.

بسیاری از بازرگانان به ثبت دستی حساب‌ها متوسل شدند زیرا خرید سیستم‌های حسابداری جدید به قدری گران بود که بانک‌های دولتی مجبور به ارائه وام شدند. بسیاری از سوپرمارکت‌های بزرگ نتوانسته‌اند خود را با قانون جدید تطبیق دهند.

منبع: بلومبرگ