ریزش کامودیتی‌ها خبر از رکود می‌دهد؟

بورسان-سروش بهرامی: جنگ در اوکراین جریان بسیاری از موادخام و کامودیتی‌ها را تا که قبل از آن نیز به دلایل لجستیکی، آب‌وهوای بد و اختلالات دیگر با چالش مواجه شده بود، تشدید کرد. نتیجه این اتفاق افزایش قیمت بیشتر کالاها بود. در ماه مارس، نفت خام برنت به ۱۲۸ دلار به ازای هر بشکه رسید و قیمت گاز اروپا سه برابر بیشتر از چیزی شد که تنها دو ماه پیش از آن تجربه کرده بود. مس که به عنوان یک لیدر برای تمام فلزات صنعتی شناخته می‌شود، به قیمت رکورد دلار در هر تن رسید. قیمت گندم، ذرت و سویا با درصدهای دو رقمی افزایش یافت. افزایش تورم و سطوح شاخص قیمت مصرف‌کننده در بسیاری از کشورها باعث شد که با به چالش کشیدن اعتبار بانک‌های مرکزی، دلیل قانع‌کننده‌ای برای بالا بردن نرخ بهره به آنها بدهد.

اکنون اما جهت باد تغییر کرده است. نفت در حدود ۱۰۰ دلار در هر بشکه معامله می‌شود. قیمت مس کاهش یافته است زیر ۸هزار دلار به ازای هر تن نوسان می‌کند که پایین‌ترین قیمت در ۱۸ ماه گذشته است. فلزات به طور کلی از ماه می، ۱۰ تا ۴۰ درصد کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند. قیمت محصولات کشاورزی به سطوح پیش از جنگ برگشته است. این صحبت‌ها شاید این امید را ایجاد کند که تورم به زودی شکست می‌خورد اما این پیروزی ممکن است توخالی باشد.

چرا قیمت کامودیتی‌ها کاهش یافته است؟

یک توضیح برای کاهش قیمت کالاها این است که نگرانی در مورد رکود اقتصادی در جهان ایجاد شده است. در این دیدگاه افزایش نرخ بهره در حال آرام کردن بازار مسکن به خصوص خانه‌های جدید است و کاهش تقاضا برای مصالح ساختمانی مانند مس و چوب و کاهش هزینه برای کالاهایی مانند لباس، لوازم خانگی و اتومبیل اتفاقی است که به نوبه خود، به قیمت همه چیز از آلومینیوم گرفته تا روی لطمه می‌زند. همچنین، برخی از محدودیت‌های عرضه که به افزایش قیمت در اوایل سال کمک کرده بودند، کاهش یافته است. آب و هوا در مناطق در حال رشد دانه‌های خوراکی بهبود یافته است و سازمان ملل متحد سعی دارد به محاصره محموله‌های گندم اوکراین پایان دهد.

سیاست‌های انقباضی باعث رکود اقتصادی می‌شود؟

این اتفاق برای بانک‌های مرکزی پیام‌های متفاوتی دارد. این موضوع نشان می‌دهد در زمانی که آنها شروع به اتخاذ سیاست‌های پولی جدی کرده‌اند، تورم ممکن است که با کاهش قابل توجهی همراه شود. درست است که این موضوع می‌تواند به منجر به رکود اقتصادی شود اما چون تورم نشان داده است که بدون نیاز به افزایش بیش از حد نرخ بهره، می‌تواند کنترل شود، این رکود به احتمال بالایی کم عمق است.

اما نگرانی از رکود اقتصادی تنها نیرویی نیست که قیمت‌ها را پایین آورده است. کارشناسان مالی اعتقاد دارند که بسیاری از پول‌هایی که از کامودیتی‌ها بیرون رفته است، به معامله‌گران فیزیکی تعلق ندارد بلکه از سمت بازیگران مالی (سفته‌بازان) است. طبق گزارش جی‌پی‌مورگان، در هفته اول جولای ۱۶ میلیارد دلار از بازارهای آتی کالایی خارج شده و مجموع سالانه را به رکورد ۱۴۵ میلیارد دلار رسانده است. در اتفاقی که نشانه افزایش نرخ بهره است، در ماه می‌نرخ بهره واقعی بلندمدت آمریکا برای نخستین بار از سال ۲۰۲۰ مثبت شده است که باعث می‌شود بازار کامودیتی‌ها برای سفته‌بازارن جذابیت کمتری داشته باشد.

شرایط پیچیده‌تر شده است

این اتفاق نشان می‌دهد که تورم قیمت کالاها ممکن است به طور جدی کاهش نیابد. تام پرایس از بانک سرمایه‌گذاری لیبروم می‌گوید، اثرات ناشی از نوسانات نرخ بهره واقعی معمولاً کوتاه مدت هستند. آخرین باری که در سال ۲۰۱۳ این اتفاق افتاد، قیمت‌ها پس از چند هفته تثبیت شدند. کالا نیز همچنان نسبت به اختلالات بیشتر عرضه حساس هستند و تداوم شرایط موجود مانند جنگ روسیه و اوکراین می‌تواند قیمت‌ها را از ریزش حفظ کند.

حتی در حالی که برخی از مشکلات عرضه کاهش یافته است، محرک‌ها برای سایرین فراوان است. قیمت انرژی همچنان در برابر هوس‌های ولادیمیر پوتین آسیب‌پذیر است. انرژی گران به نوبه خود باعث می‌شود تولیدکنندگان فلزات، تولید خود را کاهش دهند و تولید را محدودتر کنند. بازگشت لانینیا، یک الگوی آب و هوایی خشن، برای سومین سال متوالی می‌تواند برداشت غلات در سراسر جهان را مختل کند. به عبارت دیگر، حتی در صورت وقوع رکود ممکن است قیمت‌ها بالا بمانند.

منبع: اکونومیست - ترجمه: سروش بهرامی